30 Haziran 2013 Pazar

Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlar


Bilindiği gibi ülkemiz özellikle ekonominin kayıt altına alınması noktasında önemli yol almayı başarmış fakat henüz gelinen nokta AB ülkeleri ile kıyaslanmayacak kadar yolun başında olduğumuzu göstermiştir. Bu konu elbette maliye bakanlığımızın bazı tedbirler almasını zorunlu kılmaktaydı. Maliye bakanlığı vergiyi tabana yayabilmek için yapılan tüm alışverişlerin izlenmesi gerektiğine inanmaktadır. Bu sebeple bu sene içerisinde yepyeni bir uygulama devreye alınıyor. Bunun adı Yazakasa POS sistemi. Bu sistemde öncelikle yeni nesil bir ödeme cihazı alınması gerekiyor. Bu cihaz aslında içinde bir mali bellek olan ve POS gibi çalışan bir yazarkasadır. Eskiden POSlar bankalar tarafından satın alınır ve işlemelere verilirdi ama şimdi bu sistemde nasıl yazarkasalar işletmeler tarafından alınıyorsa aynı o şekilde işletmelerin bunları temin etmesi isteniyor. İlk aşamada Mobil POSlar kaldırılıp yerlerine bu cihazların çalışması isteniyor. 2016 başında da tüm sabit POSlar da bu akıbete uğrayacaklar.

Küçük işletmelerin belki birçoğunun son zamanlarda haberi olmaya başladı ama bu senenin başından beridir yukarıdaki sistemle ilgili hummalı bir çalışma süre gelmekteydi. Maliye, Bankalar, POS üreticileri, Bankalararası Kart Merkezi ve Yazarkasa özelliğine sahip yeni nesil Ödeme Kaydedici Cihaz (ÖKC) üreticileri bu çalışmanın aktörleri konumundaydı. Son 1-2 ay öncesine kadar hiç kimse işin rengini, boyutlarını, ne getirip ne götürdüğünü, kime ne maliyet çıkacağını tam olarak bilmiyordu. Öyle bir muamma vardı ki işletmeler ve bankalar ne yapacaklarını şaşırmışlardı. Şimdilerde ise işin rengi ortaya çıkmış ve bir çok bilinmeyen de netleşmiş gibi görünmektedir.

Olayın taraflarına bakıldığında;

-          Maliye; çıkarılan tebliğler ile işletmelerin yeni nesil yazar kasa POS almalarını teşvik etti. Sene başında yürürlükte olan tebliğe göre son tarih olarak verilen 1 temmuz 2013 tarihinde 3100 sayılı ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ KULLANIM MECBURİYETİ HAKKINDA KANUN kapsamına giren tüm mükelleflerin bu sisteme dahil olacakları, satışlarında Mobil POS kullanan işletmelerin bu tarihten sabit POS kullanan işletmelerin ise 1.1.2006 tarihinden itibaren bu sisteme geçmeleri gerektiği ifade edilmişti. Haziranın ortasında çıkan tebliğe göre de işletmeler için yukarıdaki tarihlerin geçeri olduğu fakat ilgili ÖKC lerin faturasının alınmasından itibaren 90 gün içinde Maliye'ye kaydettirilebileceği ifade edilmişti. Böylece 15 gün olan kaydettirme süresi 90 güne çıkartıldı. 28 Haziran da yürürlüğe giren ve herkes tarafından beklenen yeni bir tebliğe göre de 1 Temmuz 2013 tarihi 1 Ekim 2013 olarak güncellendi.

-          ÖKC üreticileri: Aslında ülkemizde bir çok yazarkasa üreticisi olmasına rağmen 29 Haziran tarihi itibari ile sadece 1 üreticinin maliye sertifikasyonunu geçtiği görülüyor. 1 firmanın daha geçtiği ama listede yer almadığı, yakında yer alacağı konuşuluyor. http://www.gib.gov.tr/fileadmin/user_upload/Yararli_Bilgiler/yeninesilOKC.pdf adresinde bunları listesi mevcuttur. Maliye'nin en fazla eleştirildiği nokta olan tek bir firma ile bu işe başlamanın fırsat eşitliğine aykırı olması durumundan olsa gerek 1 temmuz olan tarih 3 ay ertelendi. Bu da işletmeleri oldukça rahatlatmıştır.

-          Bankalar: Bankalar bu konuda 2 farklı yol izlediler. Birinci yol BKM (bankalararası kart merkezi) ile ortak çalışma gerçekleştirmekti. Neredeyse tüm bankalar bu yolu izlemeyi stratejilerinde 1. Önceliğe koymuşlardı. Sadece sertifikasyondan ilk geçen ÖKC ile birlikte uzun süredir reklamlara çıkan banka bunu yapmamıştı. Bankaların diğer bir stratejisi ise sertifikasyondan geçme ihtimali olan veya hali hazırda geçmiş olan ÖKC ler ile ortak çalışıp bir nevi kendi ödeme sistemlerini kurmaktı. Bunun için de bir çok bankanın değişik ÖKC firmaları ile anlaştığına dair duyumlar aldık.

-          BKM: Bankalararası Kart Merkezi ise kendisi ile çalışacak olan ÖKC lerde koşacak bir yazılım yaptı ve bugünlerde bu sonuçlanacak. Böylece BKM ve maliye sertifikasyonundan geçmiş cihazlarda BKM yazılımı koşacak ve bir nevi ortak POS olacak.

İşte bu ortamda işletmelerin kafaları karışmış durumdadır. Bu konuda kendilerine önerilerimiz aşağıdaki gibi olacaktır:

1-      Öncelikle eğer faaliyetiniz dışarıda kapıdan satış yapmayı gerektirmeyecek bir faaliyet ise hemen mobil posunuzdan vazgeçip Bankanından bir sabit POS isteyin. Böylece 2.5 sene kazanırsınız.

2-      Eğer faaliyetlerinizde mobil POS kullanmak zorunda iseniz artık 3 ay vaktiniz var. Yukarıda belirttiğim linkte yer alan firmaları 1-2 ay takip edin. Bunlar ile görüşüp hangisinin maliyeti en düşük ise bir tanesini alabilirsiniz. Fakat bu aldığınız ÖKC ya bir banka ile özel bir çalışma içinde olmalı ya da BKM tarafından desteklenmeli.

3-      Yukarıda belirttiğim gibi yeni nesil ÖKC almak zorunda iseniz öncelikle bankanıza başvurup kendilerinin uygun ödeme seçenekleri olup olmadığını kendilerinin anlaşmalı olduğu bir ÖKC firmasının mevcut olup olmadığını sorun. Bankanızdan vade farksız ödeme seçeneklerini öğrenin ve 36 aya kadar bankaların vade yapabildiğini unutmayın.

Yeni uygulamanın ülkemize ve işletmelerimize hayırlı olmasını dilerim.

9 Haziran 2013 Pazar

Karlılık İndeksi ile Uygun Proje Tayini


Karlılık indeksi metodu yatırımın ekonomik ömrü boyunca sağlayacağı nakit girişinin belirli bir iskonto haddi üzerinden şimdiki değerinin, yatırımın gerektirdiği nakit çıkışının şimdiki değerine oranlanması ile hesaplanmaktadır. Bu orana aynı zamanda fayda / maliyet oranı da denmektedir. Evvelki yazılarda verilen değerler için getirilerin bugünkü değeri yatırım tutarlarına oranlanmalıdır. Bu formül de aşağıda gösterilmiştir.



Tüm projelerin karlılık indeksleri hesaplandığında:

 

KIa(%16) = (306.000 / (1+0.16)1 +306.000 / (1+0.16)2 +…+306.000 / (1+0.16)10) / 1.500.000 KIa(%16) = 0,99

KIa(%18) = (306.000 / (1+0.18)1 +306.000 / (1+0.18)2 +…+306.000 / (1+0.18)10) / 1.500.000 KIa(%18)  = 0,92

KIa(%20) = (306.000 / (1+0.2)1 +306.000 / (1+0.2)2 +…+306.000 / (1+0.2)10) / 1.500.000

KIa(%20)  = 0,86

 

B projesi için

 

KIb(%16) = (1.050.000 / (1+0.16)1 +750.000 / (1+0.16)2 + 225.000 / (1+0.16)3 +99.000 / (1+0.16)4 ) / 1.500.000

KIb(%16) = 1,11

KIb(%18) = (1.050.000 / (1+0.18)1 +750.000 / (1+0.18)2 + 225.000 / (1+0.18)3 +99.000 / (1+0.18)4 ) / 1.500.000

KIb(%18)  = 1,08

KIb(%20) = (1.050.000 / (1+0.2)1 +750.000 / (1+0.2)2 + 225.000 / (1+0.2)3 +99.000 / (1+0.2)4 ) / 1.500.000

KIb(%20)  = 1,05

 

C projesi için

 

KIc(%16) = (672.000 / (1+0.16)1 +672.000 / (1+0.16)2 +…+672.000 / (1+0.16)10 ) /3.000.000 KIc(%16) = 1,08

KIc(%18) = (672.000 / (1+0.18)1 +672.000 / (1+0.18)2 +…+672.000 / (1+0.18)10 ) /3.000.000

KIc(%18)  = 1,01

KIc(%20) = (672.000 / (1+0.2)1 +672.000 / (1+0.2)2 +…+672.000 / (1+0.2)10 ) /3.000.000

KIc(%20)  = 0,94

 

 

 

D projesi için

 

KId(%16) = (417.000 / (1+0.16)1 +417.000 / (1+0.16)2 +…+417.000 / (1+0.16)5)/1.500.000 KId(%16) = 0,91

KId (%18) = (417.000 / (1+0.18)1 +417.000 / (1+0.18)2 +…+417.000 / (1+0.18)5)/1.500.000

KId (%18)  = 0,87

KId (%20) = (417.000 / (1+0.2)1 +417.000 / (1+0.2)2 +…+417.000 / (1+0.2)5)/1.500.000

KId (%20)  = 0,83

 

Karlılık indeksi metodu da temelde NBD gibi nakit girişlerinin bugüne çekilmesi üzerine dayanmaktadır. Eğer düşük çıkarsa bu, projenin az karlı olduğunu, yüksek çıkarsa da oldukça karlı olduğunu gösterir.  Fakat bu metodun diğerlerine göre önemli bir farkı karlılık durumu konusunda oransal bir görüş vermesidir. Bu görüşe göre KI, NBD’ye nazaran daha kullanışlı olabilmektedir. Bunun sebebi, NBD’de sayısal büyüklük esas alınırken verimlilik göz ardı edilmektedir. Örneğin 15.000.000 USD lik yatırıma sahip bir projede NBD 100.000 çıkar, 1.000.000 USD’lik bir projede NBD 90.000 çıkarsa NBD hesabı 1.projenin daha karlı olacağını bize söyleyecektir. Oysaki 1. proje meblağ olarak daha karlı olmasına rağmen karlılık oranı olarak 2.ye göre oldukça düşüktür.

 

KIb(%16) = 1,11

KIc(%16) = 1,08

KIa(%16) = 0,99

KId(%16) = 0,91

 

KIb(%18)  = 1,08

KIc(%18)  = 1,01

KIa(%18)  = 0,92

KId (%18)  = 0,87

 

KIb(%20)  = 1,05

KIc(%20)  = 0,94

KIa(%20)  = 0,86

KId (%20)  = 0,83

 
Görüldüğü gibi sıralamalar oldukça değişmiştir.

8 Haziran 2013 Cumartesi

Yıllık eş değer net hasıla metodu ile uygun proje tayini


Yıllık eş değer net hasıla metodu, değişik projeler için yıllar içinde oluşan nakit gelirlerinden proje maliyetinin spesifik bir getiri oranı ile yıllara yayılması sonucu çıkartılması şeklinde uygulanan bir yöntemdir. Bu yöntem ile evvelki yazılarda belirtilen yöntemlerde hesaba katılamayan önemli bir faktörü yani projeler arasındaki dönem farklılıklarını hesaba katmak amaçlanmaktadır.

 

Buna göre projelerin yatırım tutarları dönemlere exceldeki PMT fonksiyonu ile veya  

 

A = PV x i / (1-1/(1+i)n)

 

formülünde bulunacak değer vasıtası ile dağıtılabilecektir. Dağıtılan bu tutarlar da dönemlere ait nakit girişlerinden çıkartılarak yıllık net hasılalar bulunacaktır. Her proje için %16, %18 ve %20 getiri oranlarında bu dağıtım yapılabilecektir. Daha sonra da bulunan net gelirlerin ortalaması alınacak ve projeler arasında kıyaslama yapılabilecektir.

 

Bu durumda örneğin A projesi için bu dağıtım yapıldığında %16 getiri oranında periyot başına 310,351 gibi bir rakam düşmektedir. Daha sonra da her periyottaki gelirden (örnek 1.periyot için 306.000) bu rakam düşülecek ve net hasıla bulunacaktır

(306.000 – 310.351= -4.352).

 

Bununla ilgili özet tablo tüm projeler ve getiri oranları bazında aşağıda gösterilmiştir.

 

 
A
B
 
 
16.00%
18.00%
20.00%
 
16.00%
18.00%
20.00%
 
-1,500,000
 
 
 
-1,500,000
 
 
 
1
306,000
-4,352
-27,772
-51,784
1,050,000
513,937
492,392
470,566
2
306,000
-4,352
-27,772
-51,784
750,000
213,937
192,392
170,566
3
306,000
-4,352
-27,772
-51,784
225,000
-311,063
-332,608
-354,434
4
306,000
-4,352
-27,772
-51,784
99,000
-437,063
-458,608
-480,434
5
306,000
-4,352
-27,772
-51,784
 
 
 
 
6
306,000
-4,352
-27,772
-51,784
 
 
 
 
7
306,000
-4,352
-27,772
-51,784
 
 
 
 
8
306,000
-4,352
-27,772
-51,784
 
 
 
 
9
306,000
-4,352
-27,772
-51,784
 
 
 
 
10
306,000
-4,352
-27,772
-51,784
 
 
 
 
 
ortalama
-4,352
-27,772
-51,784
ortalama
-5,063
-26,608
-48,434

 

 

 
C
D
 
 
16.00%
18.00%
20.00%
 
16.00%
18.00%
20.00%
 
-3,000,000
 
 
 
-1,500,000
 
 
 
1
672,000
51,297
4,456
-43,568
417,000
-41,114
-62,667
-84,570
2
672,000
51,297
4,456
-43,568
417,000
-41,114
-62,667
-84,570
3
672,000
51,297
4,456
-43,568
417,000
-41,114
-62,667
-84,570
4
672,000
51,297
4,456
-43,568
417,000
-41,114
-62,667
-84,570
5
672,000
51,297
4,456
-43,568
417,000
-41,114
-62,667
-84,570
6
672,000
51,297
4,456
-43,568
 
 
 
 
7
672,000
51,297
4,456
-43,568
 
 
 
 
8
672,000
51,297
4,456
-43,568
 
 
 
 
9
672,000
51,297
4,456
-43,568
 
 
 
 
10
672,000
51,297
4,456
-43,568
 
 
 
 
 
ortalama
51,297
4,456
-43,568
ortalama
-41,114
-62,667
-84,570

 

Bu metotdan görülebildiği gibi tüm getiri oranlarında ortalama net hasılalar alındığında C projesi seçilebilmektedir.