29 Temmuz 2013 Pazartesi

Turkiye'de FAtura Süreçlerinde Yeni bir Uygulama: e-Fatura

e-Fatura, kağıt fatura ile aynı hukuki niteliklere sahip ve önceden tanımlanmış kullanıcıların Universal Business Language (UBL) standardında ve Elektronik Kayıt Belge Sistemine (EKBS) uyumlu elektronik belge olarak düzenledikleri faturaları, belirlenen veri aktarım protokolü aracılığı ile veya Gelir İdaresi Başkanlığı’na dosya aktarımı şeklinde kullanabilecekleri bir uygulamadır.

e-Fatura Avantajları
Maliye Bakanlığı e-fatura ile maliyetlerin düşürülmesi ve verimliliğin artırılmasını hedeflemiştir ve e-Fatura özellikle şirketler ile tedarikçi/müşterileri arasında faturalama işlemlerinin çok sık olduğu durumlarda;
Ø  Süreçleri kısaltma, (Muhasebe Süreçleri, Teyit süreçleri, Ödeme süreci)
Ø  Nakit akışını hızlandırma,
Ø  Baskı, çıktı alma, kağıt, posta giderlerini azaltmak,
Ø  Müşteriler ile kurum arasındaki uyuşmazlıkları azaltmak,
Ø  Yasal yükümlülükleri yerine getirmeyi kolaylaştırmak,
Ø  Entegrasyonu izleyebilmek ve raporlayabilmek gibi avantajlar sağlamaktadır.

Mal veya hizmet satışı dolayısıyla fatura düzenlemek zorunda olan mükellefler, genel hükümler çerçevesinde kağıt fatura düzenleyebilecekleri gibi e-Fatura da düzenleyebilecekler fakat aynı mal veya hizmet satışı işleminde hem kağıt faturanın hem de elektronik faturanın bir arada düzenlenmesi mümkün olmayacak. Müşterinin talep etmesi durumunda ise genel hükümler çerçevesinde sadece kağıt fatura verilmesi zorunlu olacak.

e-Fatura Uygulamasının başlangıç olarak, anonim ve limitet şirket statüsünü haiz mükelleflerin uygulama kapsamında e-Fatura gönderme veya almasına izin verilecek. İlk etapta 421 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında;
Ø  4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına (ciro) sahip olanlar ile,
Ø   6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına (ciro) sahip olanlar,
Ø  01/09/2013 tarihine kadar Gelir İdaresi Başkanlığı’na yazılı olarak başvurmak ve 31/12/2013 tarihine kadar e-Fatura uygulamasına geçme zorunluluğu getirilmiştir.

E-fatura Uygulaması
e-Fatura uygulamasından yararlanmak için 3 (üç) farklı yöntemden biri seçilebilir. Bu kapsamda;
Ø  Başkanlık tarafından www.efatura.gov.tr internet adresi üzerinden ücretsiz olarak sunulan GİB Portal 
Ø  Bilgi İşlem Sistemi altyapınızın yeterli olması durumunda Bilgi İşlem Sisteminin Entegrasyonu
Ø  Başkanlık’tan özel entegrasyon izni almış mükelleflerin bilgi işlem sistemleri kullanarak Özel Entegrasyon

E-Fatura Portalı
e-Fatura Uygulamasını kendi bilgi işlem sistemi aracılığı ile kullanma konusunda yeterli alt yapıya sahip olmayan kullanıcıların uygulamadan yararlanabilmelerini sağlamak amacıyla geliştirilmiştir.
Sisteme kayıtlı olan kullanıcılar, e-Fatura Portalı aracılığı ile;
Ø  UBL-TR Fatura formatına uygun e-fatura oluşturulabilir,
Ø  Oluşturulan e-faturalar sistemde kayıtlı kullanıcılara gönderilebilir,
Ø  Harici programlar aracılığı ile UBL-TR formatına uygun olarak oluşturulan, Mali Mühür ile onaylanan faturalar portala yüklenerek alıcısına gönderilebilir,
Ø  UBL-TR Fatura formatına uygun e-fatura alınabilir,
Ø  Gönderilen ve alınan e-faturalar elektronik ortamda arşivlenebilir.

Hazırlayan: Rukiye Üke

Türkiye'de Tarım Bankacılığı

2000’li yıllara kadar çiftçilerin bankacılık ihtiyaçları tek bir bankadan, Ziraat Bankasından karşılanıyordu. Şimdi ise bankaların çoğunda Tarım Bankacılığı kurulmuş ve bu bankalar çiftçilerin hasat zamanlarına göre ödeme kolaylıkları, danışmanlık hizmetleri gibi avantajlar sunmaktadırlar. BDDK’nın 2013 ilk çeyreği verilerine göre tarım ve balıkçılığa verilen kredi 3 milyar 620 milyon TL’dir. Bu yazımızda tarıma yönelik çıkartılan bankacılık ürünleri hakkında bilgiler verilmesi amaçlanmıştır.

Tarıma Yönelik Çıkarılan Ürünler
1.  Kartlar:
Tarım kartlarında bankalar tarımla ilgilenenlere aşağıdaki avantajları sunmaktadırlar.
Ø Anlaşmalı üye iş yerlerinden ihtiyaçları karşılamaya yönelik
Ø Çiftçilerin Toprak Mahsulleri Ofisine (TMO) teslim ettikleri ürünlerin ödemelerine yönelik
Ø Esnek vadelerde ödeme imkânı
Ø Hem debit hem de kredi kartı olarak kullanılabilme imkanı
Ø Sektörel iş yerlerinde vadeli işlem yapma fırsatı
2.  İşletme Kredileri:
Ø Lisanslı Depoculuk Kredisi: Üreticilerin, tüccarların fiyat dalgalanmalarından etkilenmemeleri, riskleri azaltabilmeleri için ürünlerini lisanslı depolara koymaları karşılığında aldıkları ürün karşılığında kullandırılan kredidir.
Ø TMO Makbuz Senedi Kredisi: Arpa, Yulaf, Buğday, Mısır ve Çeltik gibi ürünler krediye konu olmaktadır. Azami limit, makbuz senedi tutarından TMO tarafından yapılacak kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutar üzerinden belirlenmekte ve 12 aya kadar vadelendirilmektedir.
Ø Taksitli Tarımsal İhtiyaç Kredisi: Üretim ve hasat zamanında ortaya çıkabilecek tarımsal faaliyetlerin finansmanına yönelik bir kredi türüdür.
Ø Tarımsal Gelir Kredisi: Henüz ödemesini alamayan üreticilere yönelik bir kredi türüdür. Üretim maliyetinin %85’ine ve 8 aya kadar vadelendirilmektedir. Vadesinde tek ödeme yapılmaktadır.
Ø Hasat Kredisi: Ürünün ekimi ile hasatı arasındaki ihtiyaçlarına, gübre, ilaç alımı, sulama, sürüm ve işçilik giderleri gibi, yönelik bir kredi türüdür. 
Bankalar bu kredi türünde çok farklı ödeme planı sunmaktadır, 3 veya 6 ay ödemesiz dönem sonrasında eşit taksit ve 12 aya kadar vade veya 3 ayda bir kâr payı ödemeli vade sonunda anapara + kâr payı gibi.
Ø Sözleşmeli Üretim Kredisi: Sözleşme karşılığı başka firmalar için üretim yapan üreticilerin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olan bir kredi türüdür.  12 aya kadar tek ödemeli ödeme planı olduğu gibi 24 aya kadar 3, 6 veya 12 ayda bir ödemeli geri ödeme planın sunan bankalar vardır.
Ø Meyve/Bağ/Sera/Bitkisel Tarım Kredisi: Üretimden ürünün paketleme, depolama, nakliye ve pazarlama ihtiyaçlarına yönelik bir kredi türüdür.  Üretim maliyetinin %85’ine kadar 36 ay vade ile kullandırım yapılabilir. 1, 3, 6 veya 12 ayda bir veya vade sonunda ödemeli ödeme planları sunulabilmektedir. 
Ø Organik Tarım Kredisi: Üretimden ürünün paketleme, kontrol ve sertifikasyon giderlerine yönelik olan bir kredi türüdür. Organik tarım sertifikası olan veya geçiş sürecinde ise bu durumu belirten belge ile kullandırım yapılabilir. Üretim maliyetinin %85’ine kadar, 24 aya varan vadelerle 1, 3, 6 ve 12 ay veya vade sonunda ödemeli geri ödeme planları sunulabilmektedir.
Ø Tavukçuluk Kredisi: Kanatlı kümes hayvanı alımından yumurta üretimine kadar olan tüm işçilik, yem gibi ihtiyaçların giderilmesine yönelik bir kredi türüdür. , 24 aya varan vade, 1, 3, 6 ve 12 ay veya vade sonunda ödemeli geri ödeme planları sunulabilmektedir. Beyaz et ve yumurta üretenlerde Gıda sertifikası, İşletme Tescil Belgesi ve Çalışma izni aranır.
Ø Arıcılık: Tüm arıcılık faaliyetlerinde oluşan ihtiyaca yönelik bir kredi türüdür. İşletme maliyetinin %585’ine kadar fonlana yapılmaktadır. 24 aya kadar 1, 3, 6 veya 12 aylık ödeme imkanları olduğu gibi 12 ay vadede tek ödemeli ödeme planları da oluşturulabilmektedir.
Bu kredide arıcılar birliğinden alınacak arıcı kimlik belgesi şartı aranmaktadır.
Ø Besicilik: Büyükbaş ve Küçükbaş hayvanlarının alımından kesimine kadar geçen sürede oluşan bütün ihtiyaçlara yönelik olan bir kredi türüdür. Üretim maliyetinin %85’ina kadar fonlama yapılabilmektedir. 24 aya kadar 1, 3, 6 veya 12 ay ödemeli olabildiği gibi 12 ay vade ile vade sonunda tek ödemeli ödeme planı da sunulabilmektedir.
Ø Süt hayvancılığı: Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığındaki yem, ilaç, veterinerlik ve bakım giderlerine yönelik olan bir kredi türüdür. 24 aya kadar 1,3 ve 6 aylık ödeme planları oluşturulabilir.
Bazı bankalar bu kredi için “Damızlık Birliği Üyelik Belgesi” istemektedir
3.  Yatırım Kredileri:
Tarımsal faaliyetlerini büyütmek, genişletmek isteyen çiftçilerin araç, ekipman, tarla alımı; sera, meyve ve bağ tesis, yapım ve modernizasyonu gibi ihtiyaçlara yönelik bunlara uygun yatırım kredileri verilmektedir.
Araç -traktör, pülverizatör, römork, biçerdöver gibi- kredilerinde birinci el için %75’ine kadar 72 aya varan vade imkanı ile, 2. El için %60’ına kadar 48 aya varan vade imkanı ile fonlama yapılabilmektedir.
Arazi ve tarla alımlarında ekspertiz değerinin %50si 60 aya kadar fonlama yapılabilmektedir
Genel olarak diğer yatırım kredilerinde yatırım maliyetinin %85’i 60 ay vade ile 1,3,6 ve 12 ay ödemeli ödeme planları oluşturulabilmektedir. 
Tarımsal yatırım kredilerinde birçok hibe ve teşvik de bulunmaktadır. Bu hibe, teşviklere yönelik bankaların kredi ürünleri bulunmaktadır, IPARD[1] Kredi Niyet Mektubu, Tarım ve Kırsal Kalkınma Destekleme Kurumu (TKDK)[2] hibesi gibi.

Hazırlayan: Rukiye Üke


[1] IPARD; Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı Kırsal Kalkınma Programı
Programın Hedefleri;
·         Tarım sektörünün sürdürülebilir modernizasyonuna katkı sağlamak,
·         Gıda güvenliği, hayvan sağlığı, bitki sağlığı ve çevre ile ilgili AB standartlarına uyumu teşvik etmek
·         Kırsal alanların sürdürülebilir kalkınmasına katkıda bulunmak
·         Tarım-çevre tedbiri ve yerel kırsal kalkınma stratejilerinin uygulanması (LEADER) ile ilgili hazırlık yapmak
[2] TKDK; IPARD programı kapsamında Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşlardan sağlanan kaynakları da kapsayacak şekilde, kırsal kalkınma programlarının uygulanmasına yönelik faaliyetleri gerçekleştirmek üzere Türkiye’de kurulmuş olan bir kurumdur.

TBB Bünyesinde Risk Merkezi ve Risk Merkezi Raporları

Risk merkezi, kredi kuruluşları ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunca uygun görülecek finansal kuruluşların müşterilerinin risk bilgilerini toplamak ve söz konusu bilgileri bu kuruluşlar ve müşterileri ile veya onay vermeleri koşuluyla 3. kişilerle paylaşılmasını sağlamak üzere kurulmuştur.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bünyesinde bulunan risk merkezi faaliyetleri, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'na istinaden 28 Haziran 2013 tarihinden itibaren TBB Risk Merkezi’ne devredildi. Risk Merkezi, üyelerin gerçek veya tüzel kişi müşterilerinin risk bilgilerini toplar ve bu bilgilerin üyeler ile müşterilerin kendileriyle ya da onay vermeleri koşuluyla özel hukuk tüzel kişileri ile de paylaşılmasını sağlar.

Risk merkezinin üyeleri aşağıda belirtilmiştir:
         TBB Üyesi Bankalar
         TKBB Üyesi Bankalar
         Faktöring Şirketleri
         Finansal Kiralama Şirketleri
         Finansman Şirketleri
         Varlık Yönetim Şirketleri

Risk merkezi raporları, Kredi ve kredi kartları, protesto edilmiş senetler, karşılıksız işlemi yapılmış ve sonrasında ödenen çekler ile ibrazında ödenen çekler,  yasal takibe intikal etmiş kredi ve kredi kartları bilgilerini içeren rapordur.

TBB Risk Merkezi, banka ve finansal kuruluşların müşterilerine ait, kredi limit, kredi risk ve tasfiye olunacak alacaklar, protestolu senet, karşılıksız çek, ibrazında ödenen çek ve negatif nitelikli bireysel kredi bilgilerini toplayarak banka ve finansal kuruluşlarla paylaşmaktadır.

Risk Merkezi Raporu, TBB Risk Merkezi adresine ve banka şube adreslerine şahsen, posta yoluyla ya da e-posta yoluyla başvuru yaparak teslim alınabilmektedir. Finansal müşterinin yanlışlık olduğunu düşündüğü rapor bilgilerinin değiştirilmesi için ilgili bankaya başvuruda bulunup düzeltme talep etmesi gerekiyor.  Risk Merkezi Raporu 4 farklı bilgi içeriğinde sunulmaktadır.

1-Kredi Limit, Kredi Risk, Tasfiye Olunacak Alacaklar Raporu;
Risk Merkezi üyesi olan banka, finansal kiralama, faktoring, finansman şirketi ve varlık yönetim şirketlerinden kullanılan kredi ve tasfiye olunacak alacaklar bilgilerinin yer aldığı rapor türü olup, Detay Rapor, Özet Rapor ve Sorunlu Krediler olarak 3 ayrı rapor türü yer almaktadır.

Detay Rapor: Güncel dönem ve bununla birlikte son 10 yıl içinde geriye dönük seçilen herhangi bir döneme ilişkin Kredi Limit-Kredi Risk-Tasfiye Olunacak Alacaklara ilişkin rapordur. Raporda, Üye Adı, Şube Adı, Kredi Türü, Kredi Limiti, Kredi Riski (0-12 ay, 12-24 ay ve 24 ay üzeri olacak şekilde vade ayrımında) ve Faiz Tahakkuk/ Komisyon tutarı bilgileri yer alır.

Özet Rapor: Güncel dönem ve bununla birlikte son 10 yıl içinde geriye dönük seçilen herhangi bir döneme ilişkin Kredi Limit-Kredi Risk-Tasfiye Olunacak Alacaklara ilişkin rapordur. 

Raporda Kredi Türü, Kredi Limiti, Kredi Riski (0-12 ay, 12-24 ay ve 24 ay üzeri olacak şekilde vade ayrımında) ve Faiz Tahakkuk/ Komisyon tutarı bilgileri yer alır. Bu raporda detay rapordaki gibi üye adı ve şube adı bilgisi yer almamaktadır.

Sorunlu Krediler Raporu: Son 10 yıl içerisindeki Sorunlu Kredilere ilişkin rapordur.  Raporda, Sorunlu Alacak niteliğindeki Kredi Türü, Dönem Bilgisi, Üye Adı, Şube Adı, Kredi Riski (0-12 ay, 12-24 ay ve 24 ay üzeri olacak şekilde vade ayrımında ) bilgileri yer alır.

2-Çek Raporu;
2007 yılından itibaren karşılıksız çekler, karşılıksız işlemi yapıldıktan sonra ödenen çekler ve ibrazında ödenen çeklere ilişkin rapordur. Raporda çek toplam adet, toplam tutar, çeklerin alındığı banka bilgileri ve en son işlem yapılan 50 adet çek dökümü yer alır.

3-Protestolu Senet Raporu;
Protestolu Senetlere ilişkin bilgilerin yer aldığı rapordur. Bu raporda son 5 yıla ait protesto edilmiş senetler Banka Adı, Şube Adı, Kayıt Türü (Bildiri veya Kaldırı), SenetTutarı, Protestolu senet bildirim dönemi, Protestolu senet kaldırı dönemi, Kaldırı Nedeni bilgileri yer alır. Not: Protestolu Senet bilgileri tespitinde rapor sahibinin Ad Soyad/unvan ve adres bilgileri ile birebir eşleşen kayıtlar raporda yer alır.
  
4-Negatif Nitelikli Bireysel Krediler Raporu;
 Yasal takibe intikal etmiş gerçek kişilere ait kredi ve kredi kartları bilgileri yer aldığı rapordur. Bu raporda negatif nitelikli bireysel kredilere ilişkin Kredi Türü, Banka Adı, Şube Adı, Kredi Kartı Numarası, Kredinin Takibe Alındığı Ay/Yıl, Kredinin Tahsil Edildiği Ay/Yıl bilgileri yer alır.

Risk Merkezi Raporu ücreti 2,25 TL + KDV dir.

Sonuçta;
Ø  İsteyen tüketici ve şirketler de kendisiyle ilgili risk raporu talep ederek, bankalar açısından kredibilitesini görebilecek.
Ø  Risk Merkezi’nin bankalara verdiği bilgileri görmek isteyen tüketiciler de 5 TL karşılığında kişisel rayting’lerini öğrenebilecekler.
Ø  Uygulama hızlı ve efektif veri akışı açısından bankalara ve finansal planlama açısından da tüketicilere faydalı olacak
Ø  Türkiye’de de bankaların bundan sonraki süreçte risk yönetimi açısından ihtiyaç duydukları bilgilerden oluşan bir müşteri veri seti oluşturmaları mümkün olabilecek
Ø  Daha önceden Merkez Bankası tarafından yürütülen ve zaman zaman bürokrasi nedeniyle gecikmelerden şikayet edilen Risk Merkezi faaliyetleri özel sektör eliyle daha hızlı ve efektif yürütülmüş olacak.

Hazırlayan: İbrahim Öz