Alfred Adler’in “İnsan Tabiatını Anlama” (Understanding Human Nature) adlı eseri, bireysel psikolojinin temel taşlarından biridir ve insan davranışlarını anlamaya yönelik birçok önemli düşünce içerir. Aşağıda kitapta öne çıkan bazı temel düşünce ve kavramları maddeler hâlinde sizinle paylaşıyorum:
1. Bireysel
Psikoloji ve Bütünsel İnsan Yaklaşımı
·
Adler’e göre insan bir bütün olarak
değerlendirilmelidir; zihin, beden ve ruh ayrı değil, bir bütündür.
·
İnsan
davranışları, bireyin yaşam tarzı ile yakından bağlantılıdır. Bu yaşam tarzı
çocuklukta şekillenir.
·
İnsan
için en zor şey kendini tanımak ve değiştirmektir.
·
Bir insan
kendi etkinliğinin kaynaklarını, ruhunu harekete geçiren etmenleri bildiğinde
kendini tanıma yeteneği artmış olacaktır.
2.
Aşağılık Kompleksi ve Telafi Mekanizması
·
Her insan, doğuştan gelen fiziksel ya
da psikolojik yetersizlikleri nedeniyle aşağılık duygusu yaşar.
·
Bu
aşağılık hissi kişiyi üstünlük arayışına ve kendi zayıflıklarını telafi etmeye
yöneltir.
·
Ancak
bu süreç sağlıklı ya da nevrotik biçimlerde gelişebilir.
·
Çocukken alay edilmiş biri ile
karşılaşıldığında onu tanımak mümkündür. Her zaman gülünç bir durumun içindedir.
·
Hareket engelli çocukların tren makinisti
veya otomobil sürücüsü olma, işitme engelli çocukların müzik yapma isteği
çocukların karşılaştıkları engellerin amaçlarını nasıl değiştirebildiklerini
gösterir.
·
İki tip insan vardır. Bunlardan biri
her zaman başkasının düşüncesine kendisininkinden daha fazla önem verir. İkinci
tip ise yalnızca kendi kanılarının doğru olduğuna inan insandır. Bunlardan ilki
telkine açıktır, diğeri değildir.
·
Çocuklukta ebeveynleri tarafından
başarılı olma güdüsü ile yetiştirilmiş insanlarda sonradan tamamen boşa
vermişlik, hayattan zevk almama vb başlayabilir.
·
Saldırgan olan insanların güçlü olma
çabalarının kendi aşağılık komplekslerinden kaynaklandığını düşünmek gerekir. Kendi
gücünü bilen insanlar şiddete eğilimli olmaz.
3. Yaşam
Amacı ve Fikri
·
Adler’e göre davranışlarımız tesadüfi
değildir, hepsinin bir amacı vardır.
·
İnsanlar
bilinçli ya da bilinçdışı şekilde belli bir amaç doğrultusunda hareket eder.
·
Bu
amacın temelinde genellikle toplum içinde bir yer edinmek ve değerli hissetmek
vardır.
4. Sosyal İlgi
(Gemeinschaftsgefühl)
·
Sosyal ilgi, Adler’in teorisinde
merkezi bir kavramdır.
·
Sağlıklı
bir birey, başkalarıyla iş birliği yapabilen, topluma katkı sunan bireydir.
·
Nevrotik
bireyler ise yalnızca kendi çıkarlarını gözetir ve sosyal bağlardan uzak kalır.
5. Çocukluk
Deneyimlerinin Önemi
·
Adler, çocuklukta yaşanan deneyimlerin
bireyin kişiliğini ve yaşam tarzını derinden etkilediğini savunur.
·
Aile
yapısı, kardeş sırası, ebeveyn tutumları gibi faktörler kişinin yaşam boyu
davranışlarını şekillendirir. Örneğin küçük kardeşler görmüş oldukları
eziyetten dolayı kendi çözümlerini bulma noktasında oldukça başarılıdır.
·
Aşırı
ilgiden şımartılmış, hiçbir engelle karşılaşmasına fırsat verilmemiş çocuklar yeteneklerini
geliştirmek için fırsat bulamazlar. Bu çocukların bir başka özelliği de başkalarından
ziyade kendilerini düşünmeleridir. Bu da sosyal duygularının yeterince
gelişmediğini gösterir.
6. Hayali
Amaçlar ve Kurgusal Finalizm
·
İnsanlar bazen bilinçsizce,
gerçeklikten uzak hayali hedefler belirler.
·
Bu
hedefler davranışlarını yönlendirse de çoğu zaman bireyin mutluluğunu engeller.
·
Kusurlu
olarak dünyaya gelmiş çocuklar dünyaya şüphe ile bakar ve olayların olumsuz
taraflarını görme eğilimindedirler. Her yaşantıyı aşırı bir sakınganlıkla
karşılarlar, her türlü ilişki kurma imkanından el çekerler.
7. Eğitim ve Toplumsal Sorumluluk
·
Adler, eğitimin sadece bilgi vermek
değil, çocukların topluma faydalı bireyler olmasına yardımcı olmak olduğunu
savunur.
·
Öğretmenler
ve ebeveynler çocuğun benlik saygısını destekleyici bir şekilde davranmalıdır.
8. Ruh Sağlığı:
İş, Aşk ve Toplumla Uyum
Adler’e göre ruhsal sağlığın üç temel göstergesi vardır: İş yaşamında üretkenlik, Aşk ilişkilerinde sevgi ve
bağlılık, Toplum içinde iş birliği ve uyum
