31 Ocak 2013 Perşembe

KKB (Kredi Kayıt Bürosu) Çek ve Risk Raporu Sistemi, Bankalardan Çek Raporu Nasıl Alınıyor?

Türkiye’nin ticari hayatında 2012 yılı içinde önemli değişiklikler oldu. Çek yasasındaki değişiklikler ile birlikte şirketler arasındaki ticari alışverişlerde banka garantisinin daha çok aranmaya başlandı. Satıcı firmalar alacaklarını garantiye alabilmek için bankalardaki doğrudan borçlandırma sistemini daha fazla kullanmaya başladı. Çek yasasında hapis cezasının ortadan kalkmasıyla birlikte artan karşılıksız çek oranın yüksek olmasından dolayı Kredi Kayıt Bürosu (KKB) önce Çek Raporu’nu, sonrasında Risk Raporu’nu bankaların yanı sıra şahıslara da vermeye başladı.
 
2008 yılında 25 milyon seviyelerinde olan çek kullanım adedi, TCMB verilerine göre 2011’de 19 milyon seviyelerine indi. 2012’de ise 19 milyon 730 bin seviyelerine gelindi.


Toplam İbraz Edilen Çek Adedi
Toplam İbraz Edilen Çek Tutarı (milyon TL)
İbrazında Karşılıksız Kalan Çek Adedi
İbrazında Karşılıksız Kalan Çek Tutarı (Milyon TL)
Karşılıksız Çek Oranı  (Adet)
Karşılıksız Çek Oranı Tutar
2008
25.611.016
265.267
1.434.439
13.317
5,60
5,02
2009
21.571.689
228.247
1.651.880
15.584
7,66
6,83
2010
19.788.017
245.186
778.806
8.476
3,94
3,46
2011
19.050.265
294.243
515.915
8.551
2,71
2,91
2012
19.730.691
349.936
800.059
16.217
4,05
4,63

Ancak çek yasasında yapılan değişiklikle birlikte hapis cezasının ortadan kalması sonucu geçen yıl 515 binlerde olan karşılıksız çek adedi, %55’lik artışla 800 binlere çıktı. Oransal olarak bakıldığında 2011 sonu itibariyle %2,71 seviyesinde olan karşılıksız çek oranı son veriler ile birlikte %4,05 seviyelerine yükseldi. Artan riskleri engellemek için önce nisan ayında Çek Raporu Sunum Sistemi’ni devreye aldı, sonra 10 Eylül’de daha önce sadece bankalarla paylaştığı “Risk Raporu”nu tüm şahıs ve şirketlere açtı. Böylece, 25 milyon bireysel yatırımcıya ait 160 milyon veriyi bünyesinde barındıran KKB, yeni dönemde sadece bankalarla paylaşılan kredi ve kredi kart bilgilerini, kişi ve kurumlara da vermeye başladı.

Çek ve risk raporları, kişilerin ödeme performanslarını net bir şekilde gösteriyor. Bankalar kredi kullandırmadan önce KKB’den sorgulama yaptıklarında hangi bilgileri görüyorlarsa çek ve risk raporları da benzer bilgileri içeriyor. İlgili kişiden rapor talep edildiğinde, mal alan kişi raporunu en yakın banka şubesinden alıp satıcıya ibraz edebilir. Risk raporunda şu anda sadece finansal sistem kayıtları üzerinden oluşturulan bilgiler veriliyor. Ancak KKB’nin çalışmaları sonucunda 2013’ün 2. yarısından itibaren bu raporlara tüm fatura bilgileri de dahil olacak olup ilerleyen dönemlerde Risk raporu hizmetlerinin daha da geliştirilmesi planlanmaktadır. Yurtdışında ise bu raporların bulunduğu sistem ödeme performansını skorlamanın yanı sıra, kişinin adres telefon bilgilerinde yapılan değişiklik ya da kişinin adına yapılan kredi başvurularının tespit edilip otomatik bilgilendirme yapılarak kişinin kötü niyetli kimselere karşı korunması sağlanıyor. Yurtdışındaki sistemlerde kişinin risk puanını olumsuz etkileyecek bir durumla karşılaşıldığında sicilin kötü etkilenmesinin engellenebilmesi için neler yapılabileceği konusunda danışmanlık hizmetleri de verilmektedir.

Rapor sadece kişinin kendisine verilebilmekte, fakat rapor sahibinin bilgisi ve onayı dışında üçüncü kişiler ile paylaşılmamaktadır. Kişi şubeye giderek 2-15 TL gibi bir ücret karşılığında raporunu alabiliyor. Kişi risk raporundaki yanlış bilgi bulunduğunu düşünüyorsa bankaya itiraz etme hakkına sahiptir. KBB veri hatalarıyla ilgili olarak kurduğu sistemle hataların bankadan düzeltilebilmesini sağlıyor. Bankanın gerekli düzeltmeyi yapmaması durumunda banka KKB’ye para cezası ödemek durumunda kalıyor.

Sistemden alınacak “Çek Raporu” hesap sahibinin bankacılık sistemindeki;
  • 2007 sonrası pozitif (ödenen çekler), 
  • 2009 sonrası negatif (ödenmeyen ya da sonradan ödenen),
olmak üzere,  tüm çek bilgilerini içeriyor. Satıcılar bu rapora bakarak, çeki kabul edip etmeme kararını daha somut verilere dayanarak kendileri verebiliyor. Çek Raporu  hesap  sahibinin  geçmiş  çek ödeme   performansına   ilişkin ayrıntılı bilgiler içermektedir.  Rapora bakılarak  hesap  sahibinin  çek  ödeme  performansının  olumlu  ya da olumsuz olarak gelişimi konusunda net bir görüş oluşturulması mümkündür.

Müşteri için en çok çek raporu üreten bankalar ise Denizbank, Kuveyt Türk, Ziraat Bankası, TEB ve Akbank. En çok risk raporu üretenler ise TEB, İş bankası, Akbank, Vakıfbank ve Yapı Kredi olarak göze çarpmaktadır.

E-RAPOR
KKB tarafından düzenlenen çek ve risk raporlarına internet ve SMS üzerinden ulaşmayı sağlayan Elektronik Rapor Sistemi Ocak 2013'de hayata geçmiştir. Bu sistem ile gerçek ve tüzel kişilerin sisteme üye olarak e-rapor almaları mümkün olmuştur. "E-Çek" ve "E-Risk" ürünlerine ulaşmak isteyen kişilerin öncelikle bir kereye mahsus olmak üzere www.kkb.com.tr üzerinden sisteme üye olmaları gerekmektedir. Türkiye Odalar Borsalar Birliği, TC Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, bankalar ve GSM operatörlerinin ortak çalışması ile hayata geçirdiği E-Rapor Sistemi’nde şimdiden 400 bin üye kaydı yapılmış durumda olup raporlar kişi ve kurumların kendi onayları doğrultusunda 3. kişiler tarafından da alınabilecektir. Vadeli mal satışı ile karşı taraf riski alan kişi ve kurumlar için alacak riskinin etkin yönetimi büyük önem taşıyor. Özellikle KOBİ'lerin birkaç çekinin ödenmemesi durumunda ciddi problem yaşamasından dolayı, kişi ve firmaların kendilerine ve 3. şahıslara ait finansal sicil bilgilerini paylaşabilmeleri için hızlı ve güvenli sistemlere ihtiyaç duyulmaktadır. 

Ayrıca, herhangi bir 3. kişinin, bir tüzel kişiliğin raporuna erişmek istemesi durumunda onay işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi için de Elektronik Raporlama Sistemi'ne üyelik zorunludur. Üyelik işlemleri Online İşlemler menüsünde yer alan İnternet Şube Başvuru formu doldurularak yapılmakta olup, Bireyler ve şahıs firmaları bireysel başvuru, tüzel kişiler kurumsal başvuru adımını izleyerek üyeliklerini gerçekleştirebilirler. Bireysel Üyelik, başvuru formunu doldurduktan sonra işlem anında gerçekleşmektedir. Kurumsal Üyelik ise başvuru formunu doldurduktan sonra KKB Üyeliği kabul eden bankalara başvurarak ilgili belge ve imzaları tamamlayarak teslim anında belge ile imza kontrolünü müteakiben gerçekleşmektedir.

Hazırlayan: İbrahim Öz

Konutta KDV Düzenlemesi Neler Getiriyor? Neden Yapıldı?

2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile net alanı 150 m2 ’ye kadar olan konut teslimleri için KDV oranı %1, net alanı 150 m2’yi aşan konut teslimleri için ise bu oran %18 olarak belirlenmişti. 1 Ocak 2013 tarih ve 25815 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 2012/4116 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 7. Maddesi uyarınca 150m2’nin altındaki konutlar için uygulanmakta olan KDV oranlarında düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemenin temel amacı, düşme eğilimindeki faizlere karşın istenilen oranda satış hacmi yakalanamaması üzerine mevcut konut stokunun eritilebilmesidir. Yeni KDV oranları evin büyüklüğünden çıkarılıp arsa birim metrekaresine göre belirlenmiştir. Buna göre;
Ø  Gayrimenkulde KDV oranları 29 büyükşehirde kademeli olarak %1, %8 ve %18 olarak düzenlendi.
Ø  Emlak Vergisi Kanunu’na istinaden tespit edilen arsa birim metrekare vergi değeri; 500 ile 1000 lira arasında olan konutların tesliminde %8 vergi oranı, 1000 lira ve üzerinde olan konutların tesliminde %18 vergi oranı uygulanacaktır.
Ø  Lüks semtlerde metrekareye bakılmaksızın KDV %18 oldu. İstanbul, Ankara ve İzmir’de bilinen büyük caddelerde konut KDV’si %18, İstanbul’da Küçükçekmece, Avcılar, Bayrampaşa gibi orta düzey semtlerin vergisi ana caddeler hariç %8, İstanbul’un ücra bölgelerinde ise KDV %1 oldu.
Ø  Kentsel Dönüşüm alanları %18’lik KDV’den muaftır.

Piyasalara Etkisi
Ø  % 18’lik KDV Türkiye genelindeki konutların %2’sini, % 8’lik KDV oranı ise Türkiye genelindeki konutların %3,8’ine denk gelmektedir.
Ø  Faizlerin/kar oranlarının da düşmesi ile birlikte mevcut konut satışlarında artış beklenmektedir.
Ø  Yeni konut ruhsatlarına başvuruların ilk etapta azalması beklenmekte ve bu azalan arzın ikinci el fiyatlarını artırması beklenmektedir.
Ø  1 Ocak 13 tarihinden önce satın alınan arsa üzerinde ruhsatı alınmamış projelerde maliyet hesabı sil baştan yapılacaktır.
Ø  Düzenleme tarihinden önce ruhsatı alınmış tüm projeler %1 KDV oranı ile satışa sunulacaktır. Bu durumun eldeki konut stokuna olumlu şekilde yansıması beklenmekte, özellikle şirketlerin ellerindeki düzenleme tarihinden önce ruhsatı alınmış mevcut projelerine %50 oranında talep artışı olacağı düşünülmektedir.
Ø  Piyasalardaki hareketlilik ile birlikte %1 KDV’den satılan konutlarda artan talebin ardından zam gündeme gelebilir.
Ø  Arsa alışlarında gerileme beklenmektedir.
Ø  Konut satışlarında olan mevsimsel durgunluğun yerini bir hareketliliğe bırakması bekleniyor.
Ø  Ocak ayı ile birlikte çok yoğun şekilde satış ritmi yakalayan firmalar; Batışehir, Mall Of Istanbul, Evora, Brandium, Güneşli Express, Spradon Evleri, Crown Park, İstwest, Vadistanbul ve Dumankaya’dır

Firmalar Ne Diyor
Dumankaya: “Satışlarımız %50 arttı, geçen yılın ilk ayında toplam 18milyon lira elde etmiştik, bu yılın ilk 2 hafta içinde 20milyon lirayı yakaladık”
Babacan Yapı: “İki hafta içinde 300’e yakın müşteri ofislerimize geldi, 85’in üzerinde konut satıldı”
Keten İnşaat: “İkinci el konutlara bu KDV artışıyla birlikte talep artacağından, 2. el konut fiyatlarında da artış görülecektir. Yükseliş dönemine başlayan inşaat sektörü duraklama dönemine hızla girecek ve eldeki stoklar bitince gerileme dönemine geçilecektir”

Hazırlayan: Rukiye Üke

Kaynaklar:

          http://www.alomaliye.com/kdv_tebligleri/kdv_66.htm
          Mortgage Market, 20 Ocak 2013 Sayı:5

29 Ocak 2013 Salı

The Shadow Economy and A Study of Country Differentiation Subject to the Location and Eurozone Membership

Shadow Economy is one of the most popular subjects in Economic literature. Since it is one of the most important drivers of tax income, it has been numerously studied by many researchers due to its direct impact on the fiscal policy. A very brief definiton of shadow economy is given as follows according to the businessdictionary.com

"the part of an economy involving goods and services which are paid for in cash, and therefore not declared for tax."

In this study, we will try to make simple statistical analyses in order to show whether the size of the shadow economy differs according the location of a country or not. This means that if the country is placed in somewhere in Europe, does it affect the size of the shadow economy?

Afterwards, we have tried to understand if there is a difference between Eurozone countries and the others regarding their shadow economy figures.

The figures of European Countries are as follows. The figures show the share of the shadow economy in the GDP of that country as of year end 2012.

Countries
Shadow Economy
Countries
Shadow Economy
Countries
Shadow Economy
Austria
7,6
Luxemburg
8,2
Hungary
22,5
Belgium
16,8
Malta
25,3
Latvia
26,1
Cyprus
25,6
Netherlands
9,5
Lithuania
28,5
Estonia
28,2
Portugal
19,4
Poland
24,4
Finland
13,3
Slovenia
23,6
Romania
29,1
France
10,8
Spain
19,2
Sweden
14,3
Germany
13,3
Slovakia
15,5
United Kingdom
10,1
Greece
24,0
Bulgaria
31,9
Turkey
27,5
Ireland
12,7
Czech Republic
16,0


Italy
21,6
Denmark
13,4



For the first analysis we have made a t-test (unequal variances assumed) in order to understand whether there is a difference between the East European countries and the others. The results of the test is given below. Since p-value for two tail is very close to 0%, we can say that there is a significant difference between Europe and East Europe Countries.

t-Test: Unequal Variances Assumed
 EuropeEast Europe
Mean15,5924,85
Variance35,2727,39
n1711
Mean Difference0
df23
t Stat-4,33
P(T<=t) single-tail0,00
t critical single-tail1,71
P(T<=t) two-tail0,00
t critical two-tail2,07 



For the second analysis we have made another t-test (unequal variances assumed) in order to understand whether there is a difference between the Eurozone countries and the others. The results of the test is given below. Since p-value for two tail is very close to 10%, we can say that there is not a significant difference between Europe and East Europe Countries.

t-Test: Unequal Variances Assumed
 EurozoneNon Eurozone
Mean17,3322,16
Variance43,7155,43
n1711
Mean Difference0
df20
t Stat-1,75
P(T<=t) single-tail0,05
t critical single-tail1,72
P(T<=t) two-tail0,10
t critical two-tail2,09 

As a result, the Euro zone countries were not able to implement more registered economy compared to the others in Europe. However, the shadow economy is seen to be worse when the location of the country gets more Eastern in Europe.