"İnsan Tabiatını Tanıma" Adlı Kitaptan Notlar

Alfred Adler’in “İnsan Tabiatını Anlama” (Understanding Human Nature) adlı eseri, bireysel psikolojinin temel taşlarından biridir ve insan davranışlarını anlamaya yönelik birçok önemli düşünce içerir. Aşağıda kitapta öne çıkan bazı temel düşünce ve kavramları maddeler hâlinde sizinle paylaşıyorum:

1. Bireysel Psikoloji ve Bütünsel İnsan Yaklaşımı

·        Adler’e göre insan bir bütün olarak değerlendirilmelidir; zihin, beden ve ruh ayrı değil, bir bütündür.

·        İnsan davranışları, bireyin yaşam tarzı ile yakından bağlantılıdır. Bu yaşam tarzı çocuklukta şekillenir.

·        İnsan için en zor şey kendini tanımak ve değiştirmektir.

·        Bir insan kendi etkinliğinin kaynaklarını, ruhunu harekete geçiren etmenleri bildiğinde kendini tanıma yeteneği artmış olacaktır.

2. Aşağılık Kompleksi ve Telafi Mekanizması

·        Her insan, doğuştan gelen fiziksel ya da psikolojik yetersizlikleri nedeniyle aşağılık duygusu yaşar.

·        Bu aşağılık hissi kişiyi üstünlük arayışına ve kendi zayıflıklarını telafi etmeye yöneltir.

·        Ancak bu süreç sağlıklı ya da nevrotik biçimlerde gelişebilir.

·        Çocukken alay edilmiş biri ile karşılaşıldığında onu tanımak mümkündür. Her zaman gülünç bir durumun içindedir.

·        Hareket engelli çocukların tren makinisti veya otomobil sürücüsü olma, işitme engelli çocukların müzik yapma isteği çocukların karşılaştıkları engellerin amaçlarını nasıl değiştirebildiklerini gösterir.

·        İki tip insan vardır. Bunlardan biri her zaman başkasının düşüncesine kendisininkinden daha fazla önem verir. İkinci tip ise yalnızca kendi kanılarının doğru olduğuna inan insandır. Bunlardan ilki telkine açıktır, diğeri değildir.

·        Çocuklukta ebeveynleri tarafından başarılı olma güdüsü ile yetiştirilmiş insanlarda sonradan tamamen boşa vermişlik, hayattan zevk almama vb başlayabilir.

·        Saldırgan olan insanların güçlü olma çabalarının kendi aşağılık komplekslerinden kaynaklandığını düşünmek gerekir. Kendi gücünü bilen insanlar şiddete eğilimli olmaz.

3. Yaşam Amacı ve Fikri

·        Adler’e göre davranışlarımız tesadüfi değildir, hepsinin bir amacı vardır.

·        İnsanlar bilinçli ya da bilinçdışı şekilde belli bir amaç doğrultusunda hareket eder.

·        Bu amacın temelinde genellikle toplum içinde bir yer edinmek ve değerli hissetmek vardır.

4. Sosyal İlgi (Gemeinschaftsgefühl)

·        Sosyal ilgi, Adler’in teorisinde merkezi bir kavramdır.

·        Sağlıklı bir birey, başkalarıyla iş birliği yapabilen, topluma katkı sunan bireydir.

·        Nevrotik bireyler ise yalnızca kendi çıkarlarını gözetir ve sosyal bağlardan uzak kalır.

5. Çocukluk Deneyimlerinin Önemi

·        Adler, çocuklukta yaşanan deneyimlerin bireyin kişiliğini ve yaşam tarzını derinden etkilediğini savunur.

·        Aile yapısı, kardeş sırası, ebeveyn tutumları gibi faktörler kişinin yaşam boyu davranışlarını şekillendirir. Örneğin küçük kardeşler görmüş oldukları eziyetten dolayı kendi çözümlerini bulma noktasında oldukça başarılıdır.

·        Aşırı ilgiden şımartılmış, hiçbir engelle karşılaşmasına fırsat verilmemiş çocuklar yeteneklerini geliştirmek için fırsat bulamazlar. Bu çocukların bir başka özelliği de başkalarından ziyade kendilerini düşünmeleridir. Bu da sosyal duygularının yeterince gelişmediğini gösterir.

6. Hayali Amaçlar ve Kurgusal Finalizm

·        İnsanlar bazen bilinçsizce, gerçeklikten uzak hayali hedefler belirler.

·        Bu hedefler davranışlarını yönlendirse de çoğu zaman bireyin mutluluğunu engeller.

·        Kusurlu olarak dünyaya gelmiş çocuklar dünyaya şüphe ile bakar ve olayların olumsuz taraflarını görme eğilimindedirler. Her yaşantıyı aşırı bir sakınganlıkla karşılarlar, her türlü ilişki kurma imkanından el çekerler.

7. Eğitim ve Toplumsal Sorumluluk

·        Adler, eğitimin sadece bilgi vermek değil, çocukların topluma faydalı bireyler olmasına yardımcı olmak olduğunu savunur.

·        Öğretmenler ve ebeveynler çocuğun benlik saygısını destekleyici bir şekilde davranmalıdır.

8. Ruh Sağlığı: İş, Aşk ve Toplumla Uyum

Adler’e göre ruhsal sağlığın üç temel göstergesi vardır: İş yaşamında üretkenlik, Aşk ilişkilerinde sevgi ve bağlılık, Toplum içinde iş birliği ve uyum