Türkiye'de Tarım Bankacılığı

2000’li yıllara kadar çiftçilerin bankacılık ihtiyaçları tek bir bankadan, Ziraat Bankasından karşılanıyordu. Şimdi ise bankaların çoğunda Tarım Bankacılığı kurulmuş ve bu bankalar çiftçilerin hasat zamanlarına göre ödeme kolaylıkları, danışmanlık hizmetleri gibi avantajlar sunmaktadırlar. BDDK’nın 2013 ilk çeyreği verilerine göre tarım ve balıkçılığa verilen kredi 3 milyar 620 milyon TL’dir. Bu yazımızda tarıma yönelik çıkartılan bankacılık ürünleri hakkında bilgiler verilmesi amaçlanmıştır.

Tarıma Yönelik Çıkarılan Ürünler

1.  Kartlar:

Tarım kartlarında bankalar tarımla ilgilenenlere aşağıdaki avantajları sunmaktadırlar.

Ø Anlaşmalı üye iş yerlerinden ihtiyaçları karşılamaya yönelik

Ø Çiftçilerin Toprak Mahsulleri Ofisine (TMO) teslim ettikleri ürünlerin ödemelerine yönelik

Ø Esnek vadelerde ödeme imkânı

Ø Hem debit hem de kredi kartı olarak kullanılabilme imkanı

Ø Sektörel iş yerlerinde vadeli işlem yapma fırsatı

2.  İşletme Kredileri:

Ø Lisanslı Depoculuk Kredisi: Üreticilerin, tüccarların fiyat dalgalanmalarından etkilenmemeleri, riskleri azaltabilmeleri için ürünlerini lisanslı depolara koymaları karşılığında aldıkları ürün karşılığında kullandırılan kredidir.

Ø TMO Makbuz Senedi Kredisi: Arpa, Yulaf, Buğday, Mısır ve Çeltik gibi ürünler krediye konu olmaktadır. Azami limit, makbuz senedi tutarından TMO tarafından yapılacak kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutar üzerinden belirlenmekte ve 12 aya kadar vadelendirilmektedir.

Ø Taksitli Tarımsal İhtiyaç Kredisi: Üretim ve hasat zamanında ortaya çıkabilecek tarımsal faaliyetlerin finansmanına yönelik bir kredi türüdür.

Ø Tarımsal Gelir Kredisi: Henüz ödemesini alamayan üreticilere yönelik bir kredi türüdür. Üretim maliyetinin %85’ine ve 8 aya kadar vadelendirilmektedir. Vadesinde tek ödeme yapılmaktadır.

Ø Hasat Kredisi: Ürünün ekimi ile hasatı arasındaki ihtiyaçlarına, gübre, ilaç alımı, sulama, sürüm ve işçilik giderleri gibi, yönelik bir kredi türüdür. 

Bankalar bu kredi türünde çok farklı ödeme planı sunmaktadır, 3 veya 6 ay ödemesiz dönem sonrasında eşit taksit ve 12 aya kadar vade veya 3 ayda bir kâr payı ödemeli vade sonunda anapara + kâr payı gibi.

Ø Sözleşmeli Üretim Kredisi: Sözleşme karşılığı başka firmalar için üretim yapan üreticilerin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olan bir kredi türüdür.  12 aya kadar tek ödemeli ödeme planı olduğu gibi 24 aya kadar 3, 6 veya 12 ayda bir ödemeli geri ödeme planın sunan bankalar vardır.

Ø Meyve/Bağ/Sera/Bitkisel Tarım Kredisi: Üretimden ürünün paketleme, depolama, nakliye ve pazarlama ihtiyaçlarına yönelik bir kredi türüdür.  Üretim maliyetinin %85’ine kadar 36 ay vade ile kullandırım yapılabilir. 1, 3, 6 veya 12 ayda bir veya vade sonunda ödemeli ödeme planları sunulabilmektedir. 

Ø Organik Tarım Kredisi: Üretimden ürünün paketleme, kontrol ve sertifikasyon giderlerine yönelik olan bir kredi türüdür. Organik tarım sertifikası olan veya geçiş sürecinde ise bu durumu belirten belge ile kullandırım yapılabilir. Üretim maliyetinin %85’ine kadar, 24 aya varan vadelerle 1, 3, 6 ve 12 ay veya vade sonunda ödemeli geri ödeme planları sunulabilmektedir.

Ø Tavukçuluk Kredisi: Kanatlı kümes hayvanı alımından yumurta üretimine kadar olan tüm işçilik, yem gibi ihtiyaçların giderilmesine yönelik bir kredi türüdür. , 24 aya varan vade, 1, 3, 6 ve 12 ay veya vade sonunda ödemeli geri ödeme planları sunulabilmektedir. Beyaz et ve yumurta üretenlerde Gıda sertifikası, İşletme Tescil Belgesi ve Çalışma izni aranır.

Ø Arıcılık: Tüm arıcılık faaliyetlerinde oluşan ihtiyaca yönelik bir kredi türüdür. İşletme maliyetinin %585’ine kadar fonlana yapılmaktadır. 24 aya kadar 1, 3, 6 veya 12 aylık ödeme imkanları olduğu gibi 12 ay vadede tek ödemeli ödeme planları da oluşturulabilmektedir.

Bu kredide arıcılar birliğinden alınacak arıcı kimlik belgesi şartı aranmaktadır.

Ø Besicilik: Büyükbaş ve Küçükbaş hayvanlarının alımından kesimine kadar geçen sürede oluşan bütün ihtiyaçlara yönelik olan bir kredi türüdür. Üretim maliyetinin %85’ina kadar fonlama yapılabilmektedir. 24 aya kadar 1, 3, 6 veya 12 ay ödemeli olabildiği gibi 12 ay vade ile vade sonunda tek ödemeli ödeme planı da sunulabilmektedir.

Ø Süt hayvancılığı: Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığındaki yem, ilaç, veterinerlik ve bakım giderlerine yönelik olan bir kredi türüdür. 24 aya kadar 1,3 ve 6 aylık ödeme planları oluşturulabilir.

Bazı bankalar bu kredi için “Damızlık Birliği Üyelik Belgesi” istemektedir

3.  Yatırım Kredileri:

Tarımsal faaliyetlerini büyütmek, genişletmek isteyen çiftçilerin araç, ekipman, tarla alımı; sera, meyve ve bağ tesis, yapım ve modernizasyonu gibi ihtiyaçlara yönelik bunlara uygun yatırım kredileri verilmektedir.

Araç -traktör, pülverizatör, römork, biçerdöver gibi- kredilerinde birinci el için %75’ine kadar 72 aya varan vade imkanı ile, 2. El için %60’ına kadar 48 aya varan vade imkanı ile fonlama yapılabilmektedir.

Arazi ve tarla alımlarında ekspertiz değerinin %50si 60 aya kadar fonlama yapılabilmektedir

Genel olarak diğer yatırım kredilerinde yatırım maliyetinin %85’i 60 ay vade ile 1,3,6 ve 12 ay ödemeli ödeme planları oluşturulabilmektedir. 

Tarımsal yatırım kredilerinde birçok hibe ve teşvik de bulunmaktadır. Bu hibe, teşviklere yönelik bankaların kredi ürünleri bulunmaktadır, IPARD[1] Kredi Niyet Mektubu, Tarım ve Kırsal Kalkınma Destekleme Kurumu (TKDK)[2] hibesi gibi.

Hazırlayan: Rukiye Üke

---

[1] IPARD; Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı Kırsal Kalkınma Programı

Programın Hedefleri;

·         Tarım sektörünün sürdürülebilir modernizasyonuna katkı sağlamak,

·         Gıda güvenliği, hayvan sağlığı, bitki sağlığı ve çevre ile ilgili AB standartlarına uyumu teşvik etmek

·         Kırsal alanların sürdürülebilir kalkınmasına katkıda bulunmak

·         Tarım-çevre tedbiri ve yerel kırsal kalkınma stratejilerinin uygulanması (LEADER) ile ilgili hazırlık yapmak

[2] TKDK; IPARD programı kapsamında Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşlardan sağlanan kaynakları da kapsayacak şekilde, kırsal kalkınma programlarının uygulanmasına yönelik faaliyetleri gerçekleştirmek üzere Türkiye’de kurulmuş olan bir kurumdur.