TBB Bünyesinde Risk Merkezi ve Risk Merkezi Raporları

Risk merkezi, kredi kuruluşları ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunca uygun görülecek finansal kuruluşların müşterilerinin risk bilgilerini toplamak ve söz konusu bilgileri bu kuruluşlar ve müşterileri ile veya onay vermeleri koşuluyla 3. kişilerle paylaşılmasını sağlamak üzere kurulmuştur.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bünyesinde bulunan risk merkezi faaliyetleri, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'na istinaden 28 Haziran 2013 tarihinden itibaren TBB Risk Merkezi’ne devredildi. Risk Merkezi, üyelerin gerçek veya tüzel kişi müşterilerinin risk bilgilerini toplar ve bu bilgilerin üyeler ile müşterilerin kendileriyle ya da onay vermeleri koşuluyla özel hukuk tüzel kişileri ile de paylaşılmasını sağlar.

Risk merkezinin üyeleri aşağıda belirtilmiştir:

•         TBB Üyesi Bankalar

•         TKBB Üyesi Bankalar

•         Faktöring Şirketleri

•         Finansal Kiralama Şirketleri

•         Finansman Şirketleri

•         Varlık Yönetim Şirketleri

Risk merkezi raporları, Kredi ve kredi kartları, protesto edilmiş senetler, karşılıksız işlemi yapılmış ve sonrasında ödenen çekler ile ibrazında ödenen çekler,  yasal takibe intikal etmiş kredi ve kredi kartları bilgilerini içeren rapordur.

TBB Risk Merkezi, banka ve finansal kuruluşların müşterilerine ait, kredi limit, kredi risk ve tasfiye olunacak alacaklar, protestolu senet, karşılıksız çek, ibrazında ödenen çek ve negatif nitelikli bireysel kredi bilgilerini toplayarak banka ve finansal kuruluşlarla paylaşmaktadır.

Risk Merkezi Raporu, TBB Risk Merkezi adresine ve banka şube adreslerine şahsen, posta yoluyla ya da e-posta yoluyla başvuru yaparak teslim alınabilmektedir. Finansal müşterinin yanlışlık olduğunu düşündüğü rapor bilgilerinin değiştirilmesi için ilgili bankaya başvuruda bulunup düzeltme talep etmesi gerekiyor.  Risk Merkezi Raporu 4 farklı bilgi içeriğinde sunulmaktadır.

1-Kredi Limit, Kredi Risk, Tasfiye Olunacak Alacaklar Raporu;

Risk Merkezi üyesi olan banka, finansal kiralama, faktoring, finansman şirketi ve varlık yönetim şirketlerinden kullanılan kredi ve tasfiye olunacak alacaklar bilgilerinin yer aldığı rapor türü olup, Detay Rapor, Özet Rapor ve Sorunlu Krediler olarak 3 ayrı rapor türü yer almaktadır.

Detay Rapor: Güncel dönem ve bununla birlikte son 10 yıl içinde geriye dönük seçilen herhangi bir döneme ilişkin Kredi Limit-Kredi Risk-Tasfiye Olunacak Alacaklara ilişkin rapordur. Raporda, Üye Adı, Şube Adı, Kredi Türü, Kredi Limiti, Kredi Riski (0-12 ay, 12-24 ay ve 24 ay üzeri olacak şekilde vade ayrımında) ve Faiz Tahakkuk/ Komisyon tutarı bilgileri yer alır.

Özet Rapor: Güncel dönem ve bununla birlikte son 10 yıl içinde geriye dönük seçilen herhangi bir döneme ilişkin Kredi Limit-Kredi Risk-Tasfiye Olunacak Alacaklara ilişkin rapordur. 

Raporda Kredi Türü, Kredi Limiti, Kredi Riski (0-12 ay, 12-24 ay ve 24 ay üzeri olacak şekilde vade ayrımında) ve Faiz Tahakkuk/ Komisyon tutarı bilgileri yer alır. Bu raporda detay rapordaki gibi üye adı ve şube adı bilgisi yer almamaktadır.

Sorunlu Krediler Raporu: Son 10 yıl içerisindeki Sorunlu Kredilere ilişkin rapordur.  Raporda, Sorunlu Alacak niteliğindeki Kredi Türü, Dönem Bilgisi, Üye Adı, Şube Adı, Kredi Riski (0-12 ay, 12-24 ay ve 24 ay üzeri olacak şekilde vade ayrımında ) bilgileri yer alır.

2-Çek Raporu;

2007 yılından itibaren karşılıksız çekler, karşılıksız işlemi yapıldıktan sonra ödenen çekler ve ibrazında ödenen çeklere ilişkin rapordur. Raporda çek toplam adet, toplam tutar, çeklerin alındığı banka bilgileri ve en son işlem yapılan 50 adet çek dökümü yer alır.

3-Protestolu Senet Raporu;

Protestolu Senetlere ilişkin bilgilerin yer aldığı rapordur. Bu raporda son 5 yıla ait protesto edilmiş senetler Banka Adı, Şube Adı, Kayıt Türü (Bildiri veya Kaldırı), SenetTutarı, Protestolu senet bildirim dönemi, Protestolu senet kaldırı dönemi, Kaldırı Nedeni bilgileri yer alır. Not: Protestolu Senet bilgileri tespitinde rapor sahibinin Ad Soyad/unvan ve adres bilgileri ile birebir eşleşen kayıtlar raporda yer alır.

  

4-Negatif Nitelikli Bireysel Krediler Raporu;

 Yasal takibe intikal etmiş gerçek kişilere ait kredi ve kredi kartları bilgileri yer aldığı rapordur. Bu raporda negatif nitelikli bireysel kredilere ilişkin Kredi Türü, Banka Adı, Şube Adı, Kredi Kartı Numarası, Kredinin Takibe Alındığı Ay/Yıl, Kredinin Tahsil Edildiği Ay/Yıl bilgileri yer alır.

Risk Merkezi Raporu ücreti 2,25 TL + KDV dir.

Sonuçta;

Ø  İsteyen tüketici ve şirketler de kendisiyle ilgili risk raporu talep ederek, bankalar açısından kredibilitesini görebilecek.

Ø  Risk Merkezi’nin bankalara verdiği bilgileri görmek isteyen tüketiciler de 5 TL karşılığında kişisel rayting’lerini öğrenebilecekler.

Ø  Uygulama hızlı ve efektif veri akışı açısından bankalara ve finansal planlama açısından da tüketicilere faydalı olacak

Ø  Türkiye’de de bankaların bundan sonraki süreçte risk yönetimi açısından ihtiyaç duydukları bilgilerden oluşan bir müşteri veri seti oluşturmaları mümkün olabilecek

Ø  Daha önceden Merkez Bankası tarafından yürütülen ve zaman zaman bürokrasi nedeniyle gecikmelerden şikayet edilen Risk Merkezi faaliyetleri özel sektör eliyle daha hızlı ve efektif yürütülmüş olacak.

Hazırlayan: İbrahim Öz