Türkiye'deki Bankaların POS ve Kredi Kartları Açısından Sınıflandırılması

Bu yazımızda Türk bankacılık sektöründe yer alan bankaların 2013 yılı başındaki Pos adedi, kredi kartı adedi, işlem adedi ve işlem cirosu ele alınarak bir sınıflama yapılması amaçlanmıştır. 20 mevduat ve 4 katılım bankasının verileri aşağıdadır.

BANKALAR	POS SAYISI	KREDİ KARTI SAYISI	İŞLEM ADEDİ	İŞLEM CİROSU
T.C.ZİRAAT BANKASI A.Ş.	129,698	3,425,115	9,501,071	862,315,484 TL
T.HALK BANKASI A.Ş.	95,567	2,447,104	5,457,356	680,592,520 TL
T.VAKIFLAR BANKASI T.A.O.	107,630	2,786,781	10,396,811	1,297,985,885 TL
TÜRK EKONOMİ BANKASI	118,694	1,794,972	5,030,889	834,372,053 TL
AKBANK T.A.Ş.	204,111	5,841,799	27,036,643	5,306,197,137 TL
ŞEKERBANK T.A.Ş.	11,236	190,568	558,092	76,454,107 TL
T.GARANTİ BANKASI A.Ş.	381,734	9,082,385	40,508,256	5,459,970,144 TL
T.İŞ BANKASI A.Ş.	252,779	5,959,092	32,332,241	4,079,786,468 TL
YAPI VE KREDİ BANKASI A.Ş.	329,130	9,365,871	33,747,534	5,515,173,176 TL
CITIBANK A.Ş.	1,781	554,331	1,435,243	335,335,156 TL
TURKISH BANK A.Ş.	-	10,253	21,277	2,543,955 TL
ING BANK A.Ş.	7,688	907,794	2,939,513	369,138,283 TL
FİBABANKA A.Ş.	-	586	968	233,357 TL
TURKLAND BANK A.Ş.	-	-	43,691	9,144,552 TL
FİNANSBANK A.Ş.	182,694	5,239,491	16,602,546	3,291,864,338 TL
HSBC BANK A.Ş.	47,103	2,267,499	8,318,402	1,634,532,649 TL
ALTERNATİFBANK A.Ş.	-	10,059	22,718	4,127,104 TL
BURGAN BANK A.Ş.	1,003	7,705	23,201	8,191,130 TL
DENİZBANK A.Ş.	-	-	2,453,976	457,117,212 TL
ANADOLUBANK A.Ş.	5,230	62,283	150,171	45,399,161 TL
ALBARAKA TÜRK	-	127,550	259,515	84,771,960 TL
KUVEYT TÜRK	19,353	108,686	293,499	91,213,757 TL
T. FİNANS	23,023	322,548	718,194	128,718,864 TL
ASYA KATILIM	90,745	2,027,123	5,479,177	699,899,904 TL

Bu noktada kredi kartına ait veriler (kart adedi, işlem adedi, işlem cirosu) ve POS adedi (acquirer tarafta pazara hakimiyet için veri teşkil eder) göre bankalar incelenmiş ve SPSS te kümeleme analizi ile gruplama yapılmıştır. Bu analizde parametre olarak bankaların 5 gruba ayrılması istenmiştir. SPSS te çıkan sonuçlara göre bankaların grupları aşağıdaki şekilde oluşmuştur.

Bankalar	Küme Üyeliği	Bankalar	Küme Üyeliği
7:T.GARANTİ	1	6:ŞEKERBANK T.A.Ş.	5
9:YAPI VE KREDİ	1	10:CITIBANK A.Ş.	5
5:AKBANK T.A.Ş.	2	11:TURKISH BANK A.Ş.	5
8:T.İŞ BANKASI A.Ş.	2	12:ING BANK A.Ş.	5
15:FİNANSBANK A.Ş.	3	13:FİBABANKA A.Ş.	5
T.C.ZİRAAT BANKASI	4	14:TURKLAND BANK A.Ş.	5
2:T.HALK BANKASI A.Ş.	4	17:ALTERNATİFBANK A.Ş.	5
3:T.VAKIFLAR BANKASI	4	18:BURGAN BANK A.Ş.	5
4:TÜRK EKONOMİ	4	19:DENİZBANK A.Ş.	5
16:HSBC BANK A.Ş.	4	20:ANADOLUBANK A.Ş.	5
24:ASYA KATILIM.	4	21:ALBARAKA TÜRK	5
		22:KUVEYT TÜRK	5
		23:T. FİNANS	5

Bankaların kümelenmesi ile alakalı olarak görsel SPSS sonucu da aşağıdadır. Görüldüğü gibi yukarıda bahsedilen kümeleme aşağıdaki grafikten de teyit edilebilmektedir. Buna göre sektörün iki büyük markasına sahip bankaları ilk grubu, diğer iki markasına sahip bankalar da ikinci grubu oluşturmaktadır. Finansbank’ın son yıllardaki atağı ile tek başına alttaki gruptan ayrıştığı görülmektedir. Burada dikkat çeken bir nokta da Denizbank’ın en alt grupta çıkmasıdır. Bunun nedeni POS ve üye iş yeri altyapısında Garanti Bankası ile anlaşmaya gittiği için sıfır görünen POS sayısıdır.   

Çalışmayı özetlediğimizde, ödeme sistemlerinde ana veriler olarak aldığımız kredi kartı ve POS verileri incelendiğinde sektördeki en büyük sadakat marka sahibi bankaların (bonus, World, axess, maxımum) ilk iki grubu oluşturduğu görülmektedir. Finansbank’ın son yıllarda yaptığı atak ile kendi başına bir grup olarak ilk 4 bankadan sonra ayrıştığı görülmektedir.

Yazan: Kübra Baz