Bankacılıkta Kur Riski (Foreign Exchange Risk)

Kur riski, kurun değişiminden dolayı işletmelerin varlık ve yükümlülüklerinde yaşanan değişimler olarak ifade edilebilir. Bilindiği gibi işletmelerin varlık ve yükümlülüklerinin bir kısmı yerel para birimi dışında bir çok para biriminden oluşabilir. Örneğin bir işletme Euro cinsinden kredi kullanıp aynı zamanda Amerikan Doları mevduat tutabilir. Bu durumda iki para birimi arasındaki bir değişim işletmeye ya kar ya da zarar getirebilecektir. 1990’lı yıllarla birlikte bankaların kolay kazanç olarak nitelendirdikleri döviz bazlı borçlanarak TL bazlı yatırımlar yapması, bir kaçının iflas etmesine sebep olmuştur. Bu bankalara örnek olarak 1994 yılında iflas eden Marmara Bank, İmpexbank ve TYT Bank gösterilebilir.

Söz konusu durumun nasıl oluştuğunu bir örnek ile açıklamak istediğimizde aşağıdaki bilançolar üzerinden hareket edebiliriz. Buna göre 1 USD = 1.3 TL olduğu durumda aşağıdaki bilanço verilmektedir:

Tablo 5. CCC Bankası 31.12.xx11 tarihli bilançosu

Aktif		Pasif
Dönen Varlıklar	250.000 TL	Kısa Vadeli Borçlar	500.000 TL
Bankalarda tutulan mevduat	50.000 TL	Mevduat	200.000 TL
Krediler	100.000 TL	Mevduat - USD	250.000 TL
Krediler - USD	50.000 TL	Diğer KVB	50.000 TL
Diğer Dönen Varlıklar	50.000 TL
Duran Varlıklar	700.000 TL	Uzun Vadeli Borçlar	350.000 TL
Krediler	250.000 TL	Kredi - USD	300.000 TL
Krediler - USD	200.000 TL	Diğer UVB	50.000 TL
Gayrimenkuller	150.000 TL	Özkaynak	100.000 TL
Haklar	50.000 TL	Sermaye	100.000 TL
Diğer Duran Varlıklar	50.000 TL	Kar/Zarar	0 TL
Toplam	950.000 TL	Toplam	950.000 TL

Fakat 1 yıl sonra 1 USD = 1.5 TL olduğu durumda tablo aşağıdaki gibi olacaktır. Görüldüğü gibi USD cinsinden varlıklar ve yükümlülükler yeniden değerlenmiş ve buna göre bankanın aldığı kur riskinden dolayı (bu örnekte bankanın USD açık pozisyonuna sahip olduğu görülmektedir)

Tablo 6. CCC Bankası 31.12.xxx9 tarihli bilançosu

Aktif		Pasif
Dönen Varlıklar	257.692 TL	Kısa Vadeli Borçlar	538.462 TL
Bankalarda tutulan mevduat	50.000 TL	Mevduat	200.000 TL
Krediler	100.000 TL	Mevduat - USD	288.462 TL
Krediler - USD	57.692 TL	Diğer KVB	50.000 TL
Diğer Dönen Varlıklar	50.000 TL
Duran Varlıklar	730.769 TL	Uzun Vadeli Borçlar	396.154 TL
Krediler	250.000 TL	Kredi - USD	346.154 TL
Krediler - USD	230.769 TL	Diğer UVB	50.000 TL
Gayrimenkuller	150.000 TL	Özkaynak	53.847 TL
Haklar	50.000 TL	Sermaye	100.000 TL
Diğer Duran Varlıklar	50.000 TL	Kar/Zarar	-46.153 TL
Toplam	988.462 TL	Toplam	988.462 TL

Yukarıdaki tablo incelendiğinde bankanın kur riskinden dolayı zarar ettiği anlaşılmakta ve sermayesinin bir bölümünün bu sebeple eridiği görülmektedir.