15 Kasım 2012 Perşembe

Yeni TTK ve Bankacılığa Olan Etkisi

13.01.2011 tarihli TBMM genel kurulunda kabul edilen ve  kademeli şekilde 01.07.2012 tarihinden itibaren  yürürlüğe girmiştir. Kurumsal yönetim ilkelerinden şeffaflık, hesap verilebilirlik, adillik ve sorumluluk kavramları bu kanunun birçok maddesinde somut hale gelmiştir. 6 kitap ve 1535 maddeden oluşmaktadır.
- Genel Hükümler (Md. 1-10)
- 1. Kitap- Ticari İşletme (Md. 11-123)
- 2. Kitap – Ticaret Şirketleri (Md. 124-644)
- 3. Kitap- Kıymetli Evraklar (Md. 645-849)
- 4. Kitap- Taşıma İşleri (Md.850-930)
- 5. Kitap- Deniz Ticareti (Md. 931-1400)
- 6. Kitap- Sigorta Hukuku (Md. 1401-1521)
- Son Hükümler (Md. 1521-1535)  
Bu araştırma raporunda 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda bankacılık işlemlerini etkileyen maddelere ve ticari işletmelere yönelik maddelere değinilmiş, eski ve yeni haline karşılaştırılmalı olarak yer verilmeye çalışılmıştır.    

Genel Hükümler
1)     Eski kanunda üç aydan aşağı olmamak kaydı ile birleşik(mürekkep) faiz yürütülmesi şartı, yalnız cari hesaplarla borçlu bakımından ticari iş niteliğinde olan ödünç sözleşmelerinde geçerlidir maddesindeki tek taraflılık ortadan kaldırılıp her iki taraf bakımından olarak düzenlenmiş ve sözleşenleri tacir olmayanlara uygulanmaz ifadesi ile bankaların da mala bağlı işlemlerde birleşik faiz alamayacağının altı çizilmiştir. (Md. 8/2)
2)    Ticari işlerde kefil de müteselsildir. Asıl borçluyu beklemeden gidilebilir kefil ve kefillere. Ancak, kefil ve kefillere, taahhüt veya ödemenin yapılmadığı veya yerine getirilmediği ihbar edilmeden temerrüt faizi yürütülemez. Eski kanun maddesinde ihbar yükümlülüğü yoktu. Ayrıca temerrüt faizi ihbar ile başlar ve rehin var ise rehin alınmadan kefile gidilmez.

Ticari İşletmelere İlişkin düzenlemeler
3)    Ticaret sicili eskiden Sanayi ve Ticaret Bakanlığının gözetim ve denetimindeyken yeni düzenleme ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığının gözetim ve denetimine geçmiştir.(Md. 24)
Ayrıca aynı maddeye, kişisel verilerin korunmasını sağlamak amacıyla “ticaret sicili kayıt işlemlerinin elektronik ortamda yapılması için toplanması ve işlenmesi gerekli olan kişisel veriler kişisel verilerin korunması ve bilgi güvenliğinin sağlanmasına ilişkin mevzuata uygun bir şekilde korunur” fıkrası eklenmiştir.
4)    Her tacir, ticari işletmesine ilişkin işlemleri, ticaret unvanıyla yapmak ve işletmesiyle ilgili senetlerle diğer belgeleri bu unvan altında imzalamak zorundadır.(Md. 39/1)
Ticaret ünvanları Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yer alan haliyle olmalıdır. Şahıs şirketleri için açılacak hesaplar için kullanılan isim şahıs ismi olmalıdır.
Örnek: “Ali Yılmaz-Yılmaz Bakkaliye “ yerine  “Ali Yılmaz “
Aksi takdirde çek/senet işlemlerinde isim olarak ticaret ismi geçecektir ve bu da sorun oluşturabilir.
Bu maddeye, şeffaflığı sağlamak amacıyla “Tescil edilen ticaret unvanı, ticari işletmenin görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde yazılır. Tacirin işletmesiyle ilgili olarak düzenlediği ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletmesinin merkezi ile tacir internet sitesi oluşturma yükümlülüğüne tabi ise tescil edilen internet sitesinin adresi de gösterilir. Tüm bu bilgiler şirketin internet sitesinde de yayımlanır. Bu sitede ayrıca, anonim şirketlerde yönetim kurulu başkan ve üyelerinin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı, limited şirketlerde müdürlerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticilerin adları ve soyadları ile taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarı yayımlanır.”(Md. 39/2) fıkrası eklenmiştir.
5)    Ticari uygulamalardaki dürüstlük kurallarına aykırı sayılan haksız rekabet eylemleri
a)    Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar ve satış yöntemleri ile diğer hukuka aykırı davranışlar
b)    Sözleşmeyi ihlale veya sona erdirmeye yöneltmeler,
c)    Başkalarının iş ürünlerinden yetkisiz yararlanma,
d)    Üretim ve iş sırlarını hukuka aykırı olarak ifşa etme,
e)    İş şartlarına uymama,
f)    Dürüstlük kurallarına aykırı işlem şartlarını kullanma,
başlıkları altında altı kategori halinde düzenlenmiştir. (Md. 55) Bu madde ile sadece özel haksız rekabet halleri yönünden değil, bu haller arasına katılan yeni konular ve korunan kişi ve menfaatler yönünden de genişlemiş ve geliştirilmekle beraber hem işletmelerin hem de tüketicilerin/alıcıların hakları koruma altına alınmıştır.
 Bu kategorilerin alt kategorilerinde yer alan;
è  Müşteriyi ek edimlerle sunumun gerçek değeri hakkında yanıltmak,
è  Müşterinin karar verme özgürlüğünü özellikle saldırgan  satış yöntemleri ile sınırlamak,
è  Tüketici kredilerine ilişkin kamuya yapılan ilanlarda unvanını açıkça belirtmemek veya kredilerin net tutarlarına, toplam giderlerine, efektif yıllık faizlerine ilişkin açık beyanlarda bulunmamak,
è  Sözleşmenin niteliğine önemli ölçüde aykırı haklar ve borçlar dağılımını öngören, önceden yazılmış genel işlem şartlarını kullananlar dürüstlüğe aykırı davranmış olur.
Maddeleri bankacılık işlemlerinde özellikle dikkate edilmesi gereken hususlardır.
6)    Cari hesaplardaki zaman aşımı ilgili sürenin başlangıcı eski kanunda yer almaz iken yeni düzenleme ile “cari hesap sözleşmesinin bitiminden”(Md. 101) itibaren ifadesine yer verilerek oluşabilecek ihtilafların önüne geçilmiştir.
7)    Şirketler Topluluğu kavramı yeni düzenleme ile kanunda yer almış, hakim ve bağlı şirket tanımı, özellikleri, sorumlulukları açıkça belirtilmiştir. (md. 195-209) Bu kanun maddesi ile holdingler normal A.Ş. olmaktan çıkmıştır.
8)    Anonim Şirketlerde nakdi ödemeler TCMB yapılırken, yeni düzenleme ile nakdî ödemeler, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununa bağlı bir bankada, kurulmakta olan şirket adına açılacak özel bir hesaba, sadece şirketin kullanabileceği şekilde yatırılır. Taahhüt edilen payların, kanunda veya esas sözleşmede öngörülmüş bulunan ve kanunda yazılı olandan daha yüksek olan tutarlarının ödendiği, ticaret siciline yöneltilecek bir banka mektubu ile ispatlanır. Banka, bu tutarı, şirketin tüzel kişilik kazandığını bildiren bir sicil müdürlüğü yazısının sunulması üzerine, sadece şirkete öder.  (Md. 345)
9)    Anonim şirketlerdeki taahhüdün ifası TCMB aracılığı ile gerçekleştirilirken, yeni düzenleme ile para yatırılması veya takas yoluyla bir mevduat veya katılım bankası aracılığıyla gerçekleştirilir. (Md. 468)
10)  Yeni bir hukuki terim lügata girmiştir, dürüst resim ilkesi. Bu terim ile şirketlerin finansal tablolarına tam, anlaşılır, geçmiş yıllarla karşılaştırılabilir, ihtiyaçlara ve işletme niteliğine uygun ve şeffaf olma zorunluluğu getirilmiştir. (Md. 515)
11)   Hamilin, cirantalarla düzenleyene ve diğer çek borçlularına karşı sahip olduğu başvurma hakları, ibraz süresinin bitiminden itibaren, eskiden 6 ay geçmekle zamanaşımına uğrar iken, yeni düzenleme ile 3 yıl geçmekle zaman aşımına uğrar oldu. (Md. 726)

Sonuç:
·         Yeni düzenleme ile Türk Ticaret Kanunu daha açık ve anlaşılır bir hale gelmiştir.
·         İhtilafa sebep olabilecek olan, yoruma açık olan hükümlerin yerine kesin ifadelere yer verilmiştir.
·         Şirketlerin yapısında ve işleyişinde şeffaflığa gidilmiştir.
·         Borçlu ile alacaklıların haklarında yanlılıktan uzak hükümler getirilmiştir.
·         TCMB üzerindeki bazı yükümlülükler bankalara tevdi edilmiştir.

Yazan: Rukiye Üke

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Merhaba kıymetli okuyucularım,
Yorumları denetlemeden siteye koyamıyorum. Maalesef uygun olmayan içerikler paylaşan kullanıcılar oluyor ve bunun siteyi ziyaret eden insanları olumsuz etkilemesini istemiyorum. Vaktimin darlığından her zaman yorumlarınıza da yanıt veremiyorum. Anlayışınız için teşekkür ederim.