18 Kasım 2012 Pazar

Sigortacılık Kavramı ve Sigortacılıkla İlgili Kavramlar

Sigortacılık hakkında genel bazı bilgileri vermeden önce sigortanın ne anlama geldiğinin tanımlanmasına ihtiyaç bulunmaktadır. Sigortacılığı bir risk yönetim felsefesi olduğunu kabul ile aşağıdaki gibi tanımlayabilmekteyiz: [1]

“Aynı tür tesadüfi risklere maruz çok sayıda üniteleri bir portföyde toplayarak risklerin daha belirli hale getirilmesinin ve bu risklerden doğacak hasarları karşılamak için küçük, periyodik katkılardan bir fon oluşturularak hasarların telafisinin sağlanması esasına dayanan bir organizasyondur.”

Türk Ticaret Kanununda yapılan tanımlamaya göre ise:[2]

“Sigorta bir akittir ki bununla sigortacı bir prim karşılığında diğer bir kimsenin para ile ölçülebilir bir menfaatini halele uğratan bir tehlikenin (bir rizikonun) meydana gelmesi halinde tazminat vermeyi yahut bir veya birkaç kimsenin hayat müddetleri sebebiyle veya hayatlarında meydana gelen belli bir takım hadiseler dolayısiyle bir para ödemeyi veya sair edalarda bulunmayı üzerine alır”.

Denmektedir.

Bu tanımlama bize sigortanın bazı tarafları olacağını bize ifade etmektedir. Bunlar aşağıda gösterilmektedir:[3]
  • Sigortacı: Sigortalanmak isteyen kişi veya kuruluşlara, sigorta sözleşmesi gereğince ücret (prim) karşılığında güvence (teminat) veren şirketlerdir. Bir şirketin sigorta işlemleri yapabilmesi için şirket türünün anonim veya mütüel (karşılıklı sigorta) olması gerekir. Sigorta şirketlerinin işlemlere başlamaları Hazine Müsteşarlığı’nın onayına bağlıdır.
  • Sigorta ettiren: Sigortacı ile sigorta sözleşmesini yapan kimseye sigorta ettiren adı verilir. Yasa gereğince yurttaşlık haklarını kullanma yetkisine sahip olan herkes sigorta yaptırabilir. Sigortalı ise malı veya yaşamı güvence altına alınan kimse veya kuruluştur. Genellikle sigorta ettiren ile sigortalı aynı kişidir. Fakat bazen sigortalı ile sigorta ettiren ayrı kişiler olabilir. Bir kimsenin, başkasının malını veya canını sigorta ettirebilmesi için, sigorta ettiren ile, canı sigorta edilen kişi veya sigortalanan mal arasında bir çıkar (menfaat) ilişkisinin bulunması gerekir.
  • Sigortalanabilir menfaat: Sigorta sözleşmesinin önemli bir unsuru sigortalanabilir çıkar yani menfaattir. Aslında sigorta güvencesi altına alınan mal veya can değil, bunların üzerindeki menfaatlerdir. Bir malı malik yani malın sahibi, kiracı, rehinli alacaklı gibi o mal ile çeşitli hukuki ilişkisi bulunan kişiler sigorta ettirebiriler. Bir hasar halinde sigorta tazminatı ödenirken bu ilişkiler gözönünde tutulur.
  • Riziko: Karşılaşma olasılığı olan bir tehlikedir. Sigortanın amacı bireylerin yaşamda karşılaşma olasılığı olan risklere karşı güvence verilmesidir. Sigorta ile tesadüfen oluşan zararlar önceden alınan önlemlerle giderilmiş olur.
  • Sigorta bedeli: Sigortalının beyan ettiği ve poliçede yazılı olan tutardır. Sigorta bedeli, hasar halinde sigortacının ödeyebileceği en yüksek tazminat tutarını gösterir. Sigorta bedeli ile sigorta değerinin birbiriyle karıştırılmaması gerekir. Sigorta değeri, sigortası yapılan değerlerin günün piyasa koşullarına uygun rayiç değeridir. Hasar halinde sigortalının tazminatını tam alabilmesi için ideal olan; Sigorta Bedeli = Sigorta Değeri durumudur.

Yukarıda belirtilen unsurları bir arada tutmaya yarayan ve hukusal ilişkiyi düzenleyen sigorta poliçesinde olması gereken unsurlar da aşağıda belirtilmektedir:[4]
  • Sigortacının ve sigorta ettirenin ve varsa sigortadan faydalanan kimsenin adı ve soyadı veya ticaret unvanı ve ikametgahları,
  • Sigortanın mevzuu,
  • Sigortacının üstüne aldığı rizikolarla bunların başlıyacağı ve son bulacağı an;
  • Sigorta bedeli,
  • Primin tutarı ile ödeme zamanı ve yeri,
  • Sigortacının üstüne aldığı rizikoların hakiki mahiyetlerini tamamen tayine yarıyacak bütün haller,
Tanzim tarihi.


[1] Perçem Başak Hızlı, “Sigorta Sektörünün Gelişimi, Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi ve Türkiye Uygulaması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, 2007, s. 7.
[2] 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu, m.1263.
[3] Başarı Sigorta, Acente El Kitabı, İstanbul, 2006, s.7
[4] 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu, m.1266.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Merhaba kıymetli okuyucularım,
Yorumları denetlemeden siteye koyamıyorum. Maalesef uygun olmayan içerikler paylaşan kullanıcılar oluyor ve bunun siteyi ziyaret eden insanları olumsuz etkilemesini istemiyorum. Vaktimin darlığından her zaman yorumlarınıza da yanıt veremiyorum. Anlayışınız için teşekkür ederim.