İşletme Değerinin Hesaplanmasında Kullanılan Yöntemler-2

İşletme Değerinin hesaplanmasında daha sık kullanılan yöntemler aşağıda gösterilmektedir:

·         Nakit Akımları Yöntemi

·         Net Aktif Değer Yöntemi 

1.Nakit Akımları Yöntemi

Nakit akımları yöntemi altında bir kaç tane yöntem kullanılabilecektir. Bunlar aşağıda listelenmektedir:

·         İndirgenmiş Nakit Akımları – Net Bugünkü değer

·         Karlılık İndeksi

·         İç Verim Oranı

1.1.İndirgenmiş Nakit Akımları – Net Bugünkü Değer

İndirgenmiş nakit akımları (İNA) yöntemine göre, bir şirketin değeri gelecekte üreteceği serbest nakit akımlarının şimdiki değerine eşittir. Bu yöntemde, genellikle beş ya da on yıl gibi uzun dönemli projeksiyonlar yapılır. Projeksiyonlardan elde edilen nakit akımları, şirketin, sektörün ve ekonominin taşıdığı risk seviyesine uygun bir iskonto oranı ile bugüne indirgenerek, şirket değeri hesaplanır.

Burada vurgulanması gereken nokta, kar rakamları yerine nakit akımlarının kullanılmasıdır. Kar-zarar tablosunda sürekli kar açıklayan bir şirket gerçekte değer üretmiyor olabilir. Pozitif nakit akımına sahip olmayan şirketler sermayelerini eritirler. Bu sebeple, karlılığın en doğru göstergesi kar rakamları değil, nakit akımlarıdır.

İNA yönteminde şirketin geçmiş finansal tablolarından yararlanılarak gelecekteki nakit akımları tahmin edilir ve bu nakit akımlarının bugünkü değere indirgenmesiyle de firma değeri bulunur. Buna göre aşağıdaki formül kullanılabilir:

İndirgenmiş Nakit Akımları

Formüldeki;

A_t: t’inci yıldaki net nakit akımı (hurda değer son yıla gelir olarak eklenir),

n: Nakit akımları tahmininde kullanılan süre (yıl),

i: İskonto oranını ifade etmektedir (işletmeden beklenen asgari karlılık oranı olabileceği gibi,  proje finansmanında kullanılan kaynakların sermaye maliyeti de olabilir).

1.2.Karlılık İndeksi

Yukarıda bahsedilen indirgenmiş nakit akımları yönteminden farklı olarak karlılık indeksi yönteminde yine nakit akımları bugüne indirgenmekte fakat bugüne indirgenen nakit akımları toplamı yatırım tutarına bölünmektedir. Bu analizde öncelikle hisse senedi için bir fiyat belirlenip bu fiyatla oluşan işletme değerinin test edilmesi amaçlanmaktadır. Bu yönden yukarıdaki analizden farklılık göstermektedir. Bunun yapılabilmesi için hisse senedi birim fiyatı belirlendikten sonra oluşan değer halka arzdan sonra oluşacak hisse senedi miktarı ile çarpılıp işletme değeri bulunur.

Fayda maliyet oranı olarak da adlandırılan bu yöntem yukarıda da anlatıldığı gibi işletmenin nakit akımlarının bugünkü değeri ile işletmenin değeri arasında bir oran bulmaya yaramaktadır. Net bugünkü değer, sıfır olduğunda, nakit akımlarının bugünkü değeri yatırımın maliyetine eşittir. O yüzden, “sıfır” olan net bugünkü değer, karlılık indeksinin “bir” değerine karşılık gelir. Karlılık indeksi, birden küçük ise, yatırımın maliyeti nakit akımlarının bugünkü değerinin üzerindedir ve net bugünkü değer negatiftir. Eğer karlılık indeksi, birin üzerinde ise, net bugünkü değer pozitiftir.

1.3.İç Verim Oranı

İç verim oranı, nakit akımlarının bugünkü değerini sıfıra eşitleyen iskonto oranıdır. Yani bir başka deyişle ilerleyen dönemlerde sağlanması düşünülen nakit akımlarını yatırım tutarına eşitleyen iskonto oranına verilen isimdir. Fakat bu durumda yukarıdaki gibi bir yatırım tutarına ihtiyaç bulunmaktadır. Ayrıca bu hesaplamada herhangi bir iskonto oranından nakit akımlarının bugüne çekilmesi yerine nakit akımlarını bugünkü yatırım tutarına eşit hale getiren iskonto oranı hesap edilmektedir. Bu yöntem de ikinci yöntem gibi birim hisse senedi fiyatı üzerinden işletmenin değerini bulmayı ve ilerleyen dönemlerdeki nakit akımlarını bu değere eşitleyecek iskonto oranı üzerinden değerlendirme gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır.

2.Net Aktif Değer Yöntemi

Net Aktif Değer, en basit şekilde varlıkların cari piyasa koşullarında satılmaları durumunda elde edilebilecek nakit miktarı olarak tanımlanabilir. Varlıkların elde tutulmayıp, normal koşullar altında satılmaları durumunda sağlanacak gelirlerden, yapılan giderlerin çıkarılması ile net aktif değere ulaşılmaktadır. Diğer bir anlatımla, varlıkların tarihi maliyetlerinin cari değerlere dönüştürülmesiyle bulunmaktadır.

Net aktif değer yöntemi ile INA yöntemi arasındaki fark şirketin şerefiyesidir. Firmanın işleyen değerini (faaliyette bulunmasını) hesaba katmadığı için net aktif değer yöntemi, karlı firmalar için düşük değer tespitine neden olabilir. Ayrıca net aktif değer tespiti yapılırken bazı malların değerinin tespitinin çok güç olduğu görülmektedir. Örneğin, işletmenin sahip olduğu özel, pahalı ve uzmanlık gerektiren makina ve teçhizatın başka hiç bir kişi ve kurumda bulunmaması durumunda, bu varlıkların piyasa fiyatı olmayacağından değerinin tespiti de subjektif olarak yapılacaktır.

Bu yöntemin kullanılışı aşağıdaki formülde ifade edilmektedir:

Net Aktif Değer = Aktiflerin piyasa değeri  - Borçların piyasa değeri.