EFT'ye alternatif olarak Perakende Ödeme Sistemi (PÖS)

Bu yeni sistem, perakende ödemelerin daha etkin bir şekilde gerçekleşeceği alternatif bir kanaldır. PÖS sistemi ile birlikte; EFT’de bir sorun çıktığı zaman bazı işlemler bu yeni sistem üzerinden yapılacağı için tüm sistem durmayacak ve günlük işleyiş rahatlamış olacaktır.  EFT sisteminde perakende ödemeler için fon bulundurma ihtiyacının azalmasının yanı sıra PÖS sayesinde, EFT mesaj hacminde yaşanacak düşüşle birlikte, EFT’deki operasyonel riskler de azalacaktır. Bu yeni değişim bankaların yararına bir hizmet olacaktır.

PÖS ile birlikte perakende ödemeler, düşük tutarlı ödemeler, kamu ödemeleri, doğrudan borçlandırma ve fatura ödemeleri gerçekleştirilebilmektedir. Ayrıca ödemeler banka dışı kuruluşlar tarafından gerçekleştirilebiliyor olacaktır.

Yukarıdaki tabloda sistemin nasıl çalışacağına dair özet bir iş akışı gösterilmiştir. EMKT ile yüksek tutarlı ve kritik zamanlı ödemeler yapılacak olup, PÖS ile daha küçük tutarlı ödemeler yapılacaktır.

  

PÖS’te öne çıkan bazı özellikler şunlardır;

·         Sistemde çok taraflı netleştirmeler yapılacaktır.

·         Likidite tasarrufu ve yönetim kolaylığı sağlanacaktır.

·         Risk Yönetimi; Teminat karşılığı çok taraflı limit tanımlanması

·         Sisteme kabul edilen ödemelerin mutabakatı garanti edilecektir.

·         Ödemeler beklemeden alıcılarına iletilecektir.

·         Günde tek döngü yeterli olacaktır.

·         ISO20022 (UNIFI) mesajları kullanılacaktır.

·         Doğrudan borçlandırma gibi çeşitli işlevler sonradan eklenecektir.

PÖS varlığı ve getireceği ek olanaklarla EFT’nin olağanüstü durumlarında işleyişi kolaylaşacaktır. Senaryolar beraberce değerlendirilecektir. Ücretlendirme stratejisi EFT ile birlikte değerlendirilecektir. PÖS ücretleri EFT’den daha düşük olacaktır.

EFT Sistemine alternatif ödeme kanalları oluşturmak,  SEPA (Tek Avrupa Ödeme Alanı) standartlarıyla uyumlu hale gelmek ve EFT Sisteminin bir piyasa sistemi olarak uluslararası standartlar çerçevesinde yeniden yapılandırılmasına olanak sağlamak amacıyla bir perakende ödeme sistemi  kurulması planlanmaktadır.

PÖS ile EFT Sisteminin arasında bir takım farklar vardır.  PÖS ile EFT Sistemi birlikte çalışabilme yeteneklerine sahip iki ayrı ödeme sistemi olarak tasarlanmaktadır. EFT Sistemi, RTGS yapıda bir Yüksek Tutarlı Ödeme Sistemi olacaktır.

Yazan: Elif Doğan