Vadeli işlem piyasaları, bir malın taraflar arasında yapılan anlaşma sonucu belirli bir fiyattan ileriki bir tarihte teslim edilmek üzere alım satım sözleşmelerinin yapıldığı ve bu sözleşmelerin el değiştirdiği borsalardır. Vadeli işlem piyasalarında üç çeşit işlem sözkonusudur.
Bunlardan birincisi ve en eskisi alım satım işlemlerinin taraflar arasındaki karşılıklı güvene ve anlaşmaya dayandığı forward sözleşmeleridir. Forward sözleşmeleri OTC (Over the Counter) dediğimiz tezgah üstü piyasalarda işlem gören sözleşmelerdir. Tezgah üstü işlem gören sözleşmeleri organize borsalardan ayıran bir çok farklılık vardır. Bunlardan bazıları aşağıda gösterilmektedir:
- İşlem miktarları standart değildir.
- İşlem vadeleri standart değildir.
- Sözleşme şartları sözleşme tarafları arasında serbestçe belirlenebilir.
- Kredi riski vardır.
Örneğin bir banka ile bir ihracatçının döviz kuru üzerine yapmış oldukları forward anlaşma OTC'de yapılan ve şartları taraflar arasında serbestçe belirlenen bir sözleşmedir.
İkincisi ise futures işlemlerdir. Futures işlemleri forward işlemlerden ayıran en önemli özellik, bu tip işlemlerde mal, ödeme mekanı, değer ve kalite açısından belli bir standardizasyonun sağlanmış olması ve bu işlemlerin takas odası garantörlüğü altında gerçekleştirilmesidir. Bu işlemler organize piyasalarda alıcı ve satıcının birbirini tanımasına gerek duymaksızın belli büyüklüklerde gerçekleştirilir. Örneğin VOB'da yapılan 1.000 USD kontratlı bir vadeli döviz işlemi future işlem olarak görülebilir.
Üçüncüsü ise alım satım hakkının belli bir prim karşılığında ileriki bir tarihte saklı tutulduğu options tipi sözleşmelerdir. Opsiyonlar temelde sigorta primlerine çok benzemektedirler. Opsiyonların temelde aşağıdaki şekilleri vardır:
- Alım opsiyonu (call option)
- Satım opsiyonu (put option)
Tabii, bir alım opsiyonu hem alınabilir hem de satılabilir. Aynı zamanda bir satım opsiyonu hem alınabilir hem de satılabilir. Bunlara aşağıdaki isimler verilebilir:
- Alım opsiyonu satmak (write/sell call option)
- Alım opsiyonu almak (buy call option)
- Satım opsiyonu satmak (write/sell put option)
- Satım opsiyonu almak (buy put option)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Merhaba kıymetli okuyucularım,
Yorumları denetlemeden siteye koyamıyorum. Maalesef uygun olmayan içerikler paylaşan kullanıcılar oluyor ve bunun siteyi ziyaret eden insanları olumsuz etkilemesini istemiyorum. Vaktimin darlığından her zaman yorumlarınıza da yanıt veremiyorum. Anlayışınız için teşekkür ederim.