15 Ekim 2012 Pazartesi

Basel II'nin Bankalar Üzerindeki Etkisi

Basel II’nin bankalar üzerinde en temel etkisi asgari sermaye miktarının tutulmasının sağlanmasıdır. Bunun için de iki önemli yol mevcuttur; Standart Yaklaşım ve İçsel Derecelendirme Yaklaşımı. Bankalar bunlardan birini seçmekte serbest olsalar da birinci yolda bankalar tamamen dış derecelendirme kurumlarına ve Basel II’nin koymuş olduğu şartlara bağımlıdırlar. Fakat ikinci yöntem her ne kadar bir ölçüde bağımsızlık sağlasa da bunun uygulaması oldukça pahalı ve uzun bir süreçtir.

Bankaların birinci yöntemi seçmeleri durumunda asgari sermaye miktarını belirlemek için işletmelerin büyüklüklerini, varsa kredi derecelerini, kredi karşılığında verilen teminatları iyi analiz etmeli ve gereken bilgileri işletmelerden talep etmelidirler. İşletmelerin uzun zamandır bankalar ile çalışma sistemlerini değiştirmeleri zor olacağından bankaların bu konuda işletmeleri bilgilendirmeleri de gerekebilecektir. Bu da bankalar üzerinde ek yükler yaratacaktır.

Evvelce de belirtildiği gibi Basel II’de en temel sütun olan birinci sütun ve bunun içindeki en önemli kısımlardan biri olan kredi riski hesaplaması bankaların fiyatlandırmasını da etkileyecektir. Bunu bir örnek ile açıklayabiliriz.

Sermayesi 100.000 TL olan bankanın taşıyabileceği toplam risk 1.250.000 TL olacaktır. Taşınan risk 2.500.000 TL’ye yükseldiğinde ise bankanın sermayesini 200.000 TL’ye çıkartması gerekecektir. Eğer banka sermayesini 200.000 TL’ye çıkartamıyorsa 2.500.000 TL tutarındaki riski alamayacaktır. Bunun sonucunda banka sermayesini arttırarak krediyi daha yüksek fiyatla verebilecektir.

Yukarıdaki genel örneğin yanında işlemleri biraz detaylandırdığımızda işletmelerin almak istedikleri kredi miktarı ile yıllık satış tutarları da alacakları kredi için bankanın ayıracağı sermaye miktarını etkileyecektir. Bu sınıflandırmadan gelecek kısımda bahsedilmiştir. Aşağıdaki örneğim anlaşılabilmesi için gelecek bölümdeki sınıflandırmanın incelenmesi yerinde olacaktır.

AAA Ltd. Şti.
X Bankası’ndan kullanılan kredi toplamı: 700.000 TL (<EUR 1 milyon)
Firma Derecelendirmesi                           : Yok
Firma Yıllık Satış Miktarı                        : 10.000.000 TL (<EUR 50 milyon)
Kullanılacak Kredi                                    : 100.000 TL, nakit
Teminat                                                      : İkamet Amaçlı Gayrimenkul İpoteği

BBB Ltd. Şti.
X Bankası’ndan kullanılan kredi toplamı: 2.500.000 TL ( >EUR 1 milyon)
Firma Derecelendirmesi                           : Yok
Firma Yıllık Satış Miktarı                         : 12.000.000 TL(<EUR 50 milyon) 
Kullanılacak Kredi                                    : 100.000 TL, nakit
Teminat                                              : Çek/Senet veya Ortak Kefaleti veya Grup   Şirketi Kefaleti

Yukarıda bahsedilen her iki işletmenin işlemlerine geldiğimizde ise Her 2 firmada ciro  < EUR 50 milyon olduğundan işletmeler KOBİ olarak sınıflandırılmakta ve toplam kredi bakiyelerinden de AAA < EUR 1 milyon olduğundan Perakende portföy, BBB > EUR 1 milyon olduğundan Kurumsal portföy içinde yer alacaktır. Bu durumda AAA firması için %75, BBB firması için ise %100 risk ağırlığı hesaplanacaktır. Fakat, teminatlara bakıldığından AAA firmasının teminatı (ipotek) risk azaltıcı bir etki gösterecek ve risk ağırlığı %75 yerine, %35 alınacaktır. Bunun yanında BBB firmasının teminatları herhangi bir risk ağırlığı azaltıcı etkide bulunmayacak ve risk ağırlığı %100 olarak kalacaktır.Bankanın ayırması gereken sermaye: 

AAA firması; 100.000 x %35 x %8 = 2.800 TL
BBB firması; 100.000 x %100 x %8 = 8.000 TL

Olacaktır. Bu durumda BBB firması daha yüksek oranlı kredi bulabilecektir. Bunun sebebi bankanın fazladan ayırdığı 5.200 TL (8.000 – 2.800) için fırsat maliyetini hesaplamasıdır.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Merhaba kıymetli okuyucularım,
Yorumları denetlemeden siteye koyamıyorum. Maalesef uygun olmayan içerikler paylaşan kullanıcılar oluyor ve bunun siteyi ziyaret eden insanları olumsuz etkilemesini istemiyorum. Vaktimin darlığından her zaman yorumlarınıza da yanıt veremiyorum. Anlayışınız için teşekkür ederim.