10 Ekim 2012 Çarşamba

Bankaların Altın Toplama Faaliyeti ve Bunun Porter'ın 5 Güç Analizi ile İncelenmesi

Bu yazımızda ülkemizdeki bankaların son dönemde yapmaya başladıkları altın toplama faaliyetleri hakkında bilgi vermeye çalışacağız. 2011 yılında ilk defa Kuveyt Türk tarafından başlatılan ve 2012 yılı içerisinde Bank Asya, Garanti, İş Bankası, Denizbank gibi birçok banka ile devam eden altın toplama faaliyetleri ilerleyen dönemlerde de yaygınlaşacağa benzemektedir. Söz konusu durumu hem pazarlama hem de bankacılık perspektifinden ele almak için Porter’ın 5 güç analizini kullanmaya çalışacağız.

Porter’ın 5 güç analizi bir endüstride rekabetin düzeyini etkileyen faktörlerin durumunu içermektedir. Rekabet güçleri analizi olarak da bilinen bu çalışma rekabet stratejisinin temelini oluşturmaktadır.
Porter’ın çalışmasında belirtilen bu beş güç aşağıda gösterilmektedir:
  • Pazardaki rekabetin şiddeti,
  • İkame malların yarattığı etki veya tehdit,
  • Yeni rakiplerin pazara girme potansiyeli,
  • Tedarikçilerin pazarlık gücü,
  • Müşterilerin pazarlık gücü.
Porter'ın 5 Güç Analizi

Yukarıdaki şekilde belirtilen faktörlerin alt detaylarına da aşağıda değinilmiştir. Buna göre:
  • Pazara yeni girenler için, ölçek ekonomisi, ürün farklılığına sahip olma, marka belirginliği veya kimliği, ürün değiştirme maliyetleri, sermaye ihtiyacı, dağıtım kanallarına giriş, mutlak maliyet avantajları, hükümet politikaları, misilleme yapma beklentisi gibi tehdit veya fırsatlar bulunmaktadır.
  • Tedarikçilerin pazarlık gücünü, girdileri farklılaştırma, satıcı değiştirme maliyetleri, ikame girdilerin varlığı, satıcılar arasındaki işbirliği, satın alınacak girdi hacminin önemi, endüstride toplam alımların göreceli maliyeti, girdilerin farklılaştırmaya etkisi gibi bazı faktörler belirlemektedir.
  • Müşterilerin pazarlık gücünü, firmalar arası anlaşmalar, alınan malın miktarı, firma değiştirme maliyetleri, alıcı bilgisi, ikame malların durumu, toplu alımların fiyatı, ürün farklılığı, ürün farklılıkları, marka kimliği gibi etkenler etkilemektedir.
  • İkame malların fiyat üstünlükleri, normal malların değiştirme maliyetleri, alıcıların ikame ürünlere eğilimleri gibi faktörler bu malların yarattığı tehditler hakkında bilgi verecektir.
  • Pazardaki rekabet de yukarıdaki faktörler çerçevesinde oluşmaktadır.

Şimdi bu analizi asıl konumuz olan fiziki altın toplama faaliyetine uyguladığımızda her bir güç faktörü için aşağıdaki unsurlardan söz edilebilir:
  • Pazardaki rekabetin şiddeti: Pazarda rekabet henüz fazla bankanın bu iş içinde olmaması sebebiyle yoğun olmadığı söylenebilir. Fakat bankaların yanında uzun zamandır varlıklarını sürdüren ve geleneksel anlamda tüketicinin altınlarını nakde çevirdiği kuyumcular bu pazarda aktif rol almaktadırlar. O anlamda kuyumcuların bir araya gelerek veya münferit olarak yürütebilecekleri çalışmalar ile pazarda rekabetin var olacağını söyleyebiliriz. Bunun yanında yeni bankaların da bu işe girmeleri pazardaki rekabetin artmasına sebep olacaktır.
  • İkame malların yarattığı etki: Fiziki altın toplamanın ikamesi olan bir ürün yoktur. Yalnız kuyumcuların altınları nakde çevirmesi en önemli ikame olabilir. Burada altın toplayan bankalara düşen iyi bir iletişim yaparak bankalarında yapılan altın toplamanın aslında kuyumcular gibi önce TL’ye altınları çevirip sonra bankaya gelip altın hesabı açıp tekrar altına çevirmekten çok daha karlı olduğunu ifade etmektir.
  • Yeni rakiplerin pazara girme potansiyeli: Ülkemizde yastık altında 5 bin ton kadar altın olduğu tahmin edildiğine ve merkez bankasının altın hesaplarını da munzam karşılık olarak saydığı bilindiğine göre bu pazara yakın zamanda daha birçok bankanın girmesi muhtemeldir. Bu sebeple pazardaki ilk bankalardan olmak ve organizasyonlar ile süreçlerin ivedilikle tamamlanması önem arz etmektedir.
  • Tedarikçilerin pazarlık gücü: Bu çalışmanın en önemli tedarikçileri elbette  rafinerilerdir. Rafineri olmadan hiçbir banka bu işe giremeyecektir. Rafinerilerin az sayıda olması ve bunların içinde ulusal anlamda çalışabilenlerin de sayısının daha düşük olması tedarikçilerin pazarlık gücünü arttırmaktadır. Bu anlamda pazara yeni tedarikçiler girene kadar bankalar bunlar ile çalışmak durumunda kalacaklardır.
  • Müşterilerin pazarlık gücü: Fiziki altınlarını kuyumcular dışında değerlendiremeyen insanlar bu ürün ile çok farklı bir alternatife sahip olmuş olacaklar ve kuyumcuların kendilerine yeterince sunamadıkları; güvenle saklama, istediği zaman altın-TL arası geçişler yapma, istediği zaman altın alma istediği zaman satma ve altını üzerinden kar payı getirisi elde etmek gibi alternatifler sadece bankalar tarafından sunulabilecektir. Bu anlamda bankaların pazarlık gücü müşterilerin önünde oldukça yüksektir.

2 yorum:

  1. merhabalar, yazı için teşekkürler. benim yazımıda okumanızı öneririm. http://bulentkeskin.net/stratejik-yonetim-porterin-5-guc-analiz-modeli/

    YanıtlaSil
  2. Dönem sonu ödevimi hazırlarken yazınızdan yararlandım kaleminize sağlık.

    YanıtlaSil

Merhaba kıymetli okuyucularım,
Yorumları denetlemeden siteye koyamıyorum. Maalesef uygun olmayan içerikler paylaşan kullanıcılar oluyor ve bunun siteyi ziyaret eden insanları olumsuz etkilemesini istemiyorum. Vaktimin darlığından her zaman yorumlarınıza da yanıt veremiyorum. Anlayışınız için teşekkür ederim.